Cel badaniaFotografia barwna dna oka, wykonywana przy pomocy tradycyjnej funduskamery (Color Fundus Photography, CFP), długo stanowiła główne źródło identyfikacji i dokumentowania patologicznych zmian zwyrodnienia plamki, związanego z wiekiem (ang. age-related macular degeneration, AMD2). Podczas gdy metoda ta pozostawała złotym standardem obrazowania AMD, rozwijały się nowe technologie, dające możliwość uzyskiwania bardziej szczegółowych informacji. W celu wprowadzenia alternatywnej techniki obrazowania, zostały one opisane pod względem jakościowym, jednak wciąż brakuje podejścia ilościowego. W związku z tym, niniejsze badanie porównuje czułość i swoistość CFP z modułem MultiColor (MC), dostępnym w systemie Spectralis® firmy Heidelberg Engineering, odnośnie wykrywania i klasyfikowania następujących cech AMD: twarde i miękkie druzy, pseudodruzy siatkówkowe, zanik niegeograficzny, pigmentacja, atrofia, krwotok i zwłóknienie. MetodyŁącznie 59 pacjentów zostało włączonych do badań klinicznych w ramach projektu gromadzącego dane na temat starzenia (NICOLA: Northern Ireland Cohort for the Longitudinal Study of Ageing). Przebadano 105 gałek ocznych ze zmianami w polu widzenia. Podczas procedury CFP użyto cyfrowego aparatu do badania dna oka, Canon CX-1 o polu widzenia 50°, a urządzenie Spectralis®, z modułem MultiColor, uchwyciło pojedynczy skan skupiony na plamce, o polu widzenia 30°. Moduł MultiColor generuje obraz złożony z trzech długości fali: niebieskiej (486 nm), zielonej (518 nm) i podczerwieni (IR, 815 nm). Użytkownik może wyświetlić dowolny obraz o poszczególnej długości fali lub obraz złożony ze wszystkich trzech długości fal. Każdy z uczestników miał dodatkowo wykonane skany, przy pomocy optycznej koherentnej tomografii (ang. spectral-domain optical coherence tomography, SD-OCT). Wszystkie zdjęcia (CFP, MC, OCT), bez danych pacjentów, zostały następnie wysłane do centrum NetwORC w Wielkiej Brytanii. Autorzy systematycznie ocenili zdjęcia w celu dalszych badań naukowych. Obliczono czułość i swoistość między CFP i MC. Kiedy pojawiły się rozbieżności między modułami, do poprawnej oceny użyto skanów OCT. Wyniki

• Autorzy opisywali wygląd i wykrywalność każdej z cech AMD na podstawie modułu MultiColor cSLO i fotografii barwnej dna oka, wykonywanej przy pomocy funduskamery.
• Wszystkie typy druzów (miękkie, twarde i pseudodruzy) zostały z większą częstotliwością wykryte przy wykorzystaniu modułu MC, a także lepiej zdefiniowano druzy krawędziowe (fot.1). Wyższa rozpoznawalność pseudodruzów siatkówkowych (19.8% z użyciem MC oraz 7% przy pomocy CFP), może sugerować, że MultiColor odgrywa ważną rolę w przypadku monitorowania zmian AMD.
• Zanik niegeograficzny został lepiej wykryty na zdjęciach zrobionych przy pomocy MC, dzięki odróżniającej barwie pomarańczowej na obrazach. Może to ułatwić lekarzom diagnozę tego stadium AMD.
• Obszary krwotoku objawiały się jako „ciemnoczerwone, rzadziej brązowe” plamy na zdjęciach MC, w porównaniu do „jasnoczerwonych” miejsc na zdjęciach CFP. Jest to cecha późnego stadium AMD, która lepiej uwidoczniona została na obrazach CFP. Autorzy zauważyli, że fotografia barwna dna oka z wykorzystaniem tradycyjnej funduskamery może służyć jako narzędzie śledzenia szczególnie małych krwotoków.
• Na zdjęciach wykonanych z użyciem modułu MultiColor skupienie pigmentu pojawiało się jako „ciemnobrązowo-czarne” obszary w sytuacjach związanych z hipertrofią RPE, lub jako „jasnopomarańczowe/czerwone” miejsca w innych przypadkach. Skupienie pigmentu było szybciej wykrywane przy pomocy zdjęć CFP, niż MC. Hipopigmentacja zaniku niegeograficznego miała „mniej intensywny kolor z nieokreślonymi granicami” na MC i odpowiadała zanikowi dyfuzji na obrazach CFP.
• Tkanka włóknista pojawiała się jako „jasnolimonkowe lub żółtawe obszary” na zdjęciach wykonanych przy pomocy urządzenia Spectralis®, a granice zwłóknienia zostały ostro zarysowane. Wskazuje to na wysoką użyteczność MultiColoru w wykrywaniu zmian zwłóknień w czasie.

Porównując te dwa moduły zauważono, że dzięki modułowi MultiColor jesteśmy w stanie wyodrębnić więcej zmian AMD, niż w przypadku CFP, co najwyraźniej widać w przypadku pseudodruzów siatkówkowych. Dla zaawansowanej postaci AMD moduł MC pozwala na wykrycie większej ilości zmian w zwłóknieniu oraz atrofii, w porównaniu do CFP (zwłóknienie: 24.2% na MC, 15.6% na CFP, atrofia: 33.7% na MC oraz 27.1% dla CFP). Autorzy przyjrzeli się również trzem różnym kanałom, wchodzącym w skład kompozytu MultiColor i okazało się, że każdy z obrazów o danej długości fali był odpowiedni dla wykrywania innych cech AMD: IR był optymalny dla uwidocznienia dużych druzów i hypopigmentacji zaniku niegeograficznego, z kolei krwotoki i zwłóknienia były lepiej widoczne na obrazach wygenerowanych przy pomocy zielonej długości fali. Na koniec porównano swoistość i czułość dla MC i CFP. Traktując obraz z CFP jako punkt wyjściowy analizy, dzięki modułowi MultiColor zdefiniowano miękkie druzy (85%), druzy siatkówkowe (83%), atrofię i zwłóknienie (100%). W przypadku, gdy obraz z MC wykorzystano jako podstawę analizy, CFP dało mniejszą wykrywalność miękkich druzów (58%), druzów siatkówkowych (28%), atrofii (83%) czy zwłóknienia (68%). Przy powstaniu rozbieżności pomiędzy obrazami wykonanymi za pomocą metody MultiColor i CFP, skany OCT częściej potwierdzały prawidłową identyfikację z obrazów MC dla druzów twardych (14 z 17 rozbieżnych), druzów miękkich (8 z 10), druzów siatkówkowych (12 z 14), atrofii (3 z 5) i zwłóknienia (6 z 8). Krwotoki i hipopigmentacja zaniku niegeograficznego na skanach OCT wykazywały większą spójność wyników uzyskanych przy pomocy CFP (2 z 2 dla krwotoków i 6 z 8 rozbieżnych w przypadku niedoboru pigmentu związanego z hipopigmentacją zaniku niegeograficznego). WnioskiPrzeprowadzone badanie prezentują, że „dla większości wczesnych i późnych stadiów AMD, moduł MultiColor cSLO miał większą czułość niż w przypadku fotografii barwnej dna oka, co szczególnie widoczne było przy wykrywaniu druzów siatkówkowych”. Powyższe wnioski wskazują na użyteczność kliniczną tej zaawansowanej metody obrazowania, która uzupełnia badania o dodatkowe informacje i ułatwia wykrywanie AMD. Analiza pokazuje, że dzięki skanom MultiColor można zaobserwować wyraźne struktury siatkówki na różnych głębokościach. Z praktycznego, klinicznego punktu widzenia autorzy zauważyli, że obrazowanie przy pomocy platformy Spectralis® umożliwia wykonanie badania OCT i MC za pomocą jednego urządzenia, dzięki czemu pacjent może zostać w pozycji siedzącej, co ułatwia procedurę. W module MultiColor, obrazowanie przy pomocy trzech długości fali, ułatwi w przyszłości klasyfikację i ocenę różnych postaci patologicznych zmian w siatkówce.