Dostęp do zawartości strony jest możliwy tylko dla profesjonalistów związanych z medycyną lub obrotem wyrobami medycznymi.

Plusoptix – badanie wzroku pacjentów z niepełnosprawnością intelektualną

Autor:
Marta Uzdrowska, mgr
Plusoptix A12C

U osób z niepełnosprawnością intelektualną znacznie częściej, niż u osób zdrowych występują liczne choroby narządu wzroku. Znaczny odsetek stanowią niewykryte, istniejące wady refrakcji, których zdiagnozowanie u tych pacjentów może być utrudnione, ze względu na ich szczególne wymagania i potrzeby. Często zdarza się, że nie współpracują oni ze specjalistą i trudno wykonać badanie diagnostyczne przy pomocy standardowych metod. O ile u osób z lekkim lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności intelektualnej można niekiedy przeprowadzić subiektywne badanie refrakcji, to u pacjentów ze stopniem znacznym lub głębokim zdiagnozowanie wady wzroku jest już niezwykle trudne. Bywa, że pomiar wady refrakcji przeprowadza się u nich w znieczuleniu ogólnym, jednak taka metoda jest inwazyjna i stresująca dla pacjenta. Zdarza się też, że badanie wzroku u tych osób jest po prostu pomijane ze względu na inne, bardziej ewidentne problemy zdrowotne będące przyczyną samej niepełnosprawności. Również brak aktywności tych pacjentów i ich trudności poznawcze są tłumaczone samą niepełnosprawnością intelektualną, a nie zaburzeniami widzenia. Rodzice i opiekunowie często nie zdają sobie sprawy z tego, że ich podopieczny może mieć wadę wzroku, która może dodatkowo wpływać na jego sprawność intelektualną. Stąd rola, specjalistów w diagnozowaniu tych wad, jest bardzo duża. Niestety okazuje się często, że bardzo wielu lekarzy ma trudności w pracy z pacjentami z niepełnosprawnością intelektualną. W ich podejściu widać lęk przed kontaktem z osobą niepełnosprawną, z którą trudno jest się porozumieć w tradycyjny sposób. Co więcej, zastosowanie u tych pacjentów obiektywnych metod diagnostycznych np. stacjonarnej autorefraktometrii jest często niemożliwe do wykonania. Nieoczekiwany kontakt fizyczny z urządzeniem, wymuszona postawa ciała czy nieprzewidywalność kolejnych etapów pomiaru są dla pacjentów z niepełnosprawnością intelektualną źródłem stresu i lęku przed badaniem. Naturalnym skutkiem tych emocji jest więc brak współpracy ze specjalistą. A zatem potrzebna jest prosta, nieinwazyjna, szybka do przeprowadzenia i wiarygodna metoda pomiarowa budząca pozytywne odczucia u tych pacjentów. Urządzeniem, które doskonale nadaje się do takiego badania jest przenośny autorefraktometr firmy Plusoptix. Posiada on wiele cech, które są ogromnie przydatne podczas pracy z pacjentami z niepełnosprawnością intelektualną. Rysunek uśmiechniętej buzi, migające światełka i dźwięk sprawiają, że urządzenie kojarzy się z zabawką i budzi pozytywne emocje u badanego. Niezwykle krótki czas pomiaru (0.8 s) pozwala na uzyskanie istotnych informacji o wadzie wzroku zanim pacjent zdąży się zmęczyć lub znudzić. Wykonanie badania z odległości 1 m pozwala badanemu uniknąć stresu związanego z bliskim kontaktem z urządzeniem. Jednocześnie (gdy jest to potrzebne) pozwala na zachowanie bliskości z rodzicem lub opiekunem, która często sprawia, że pacjent jest spokojniejszy i mniej wystraszony podczas badania. Brak konieczności rozszerzania źrenic przed pomiarem pomaga uniknąć dyskomfortu związanego z wpuszczaniem do oczu kropli, które przecież nawet u zdrowych dzieci wywołują niechęć i reakcje obronne. Kolejną zaletą Plusoptixa jest ilość informacji, których dostarcza on na podstawie jednego badania. W przeciwieństwie do stacjonarnych autorefraktometrów, oprócz wartości wady refrakcji i rozstawu źrenic Plusoptix określa również asymetrię ustawienia oczu, która pozwala podejrzewać istnienie zeza oraz różną średnicę źrenic. Asymetria ustawienia oczu jest ważnym aspektem w kontekście dalszej diagnostyki zeza. Natomiast znacząca różnica średnicy źrenic (>1 mm) może świadczyć o zaburzeniach neurologicznych, które w przypadku osób z niepełnosprawnością intelektualną są przecież znacznie częstsze, niż u osób zdrowych. Ponadto analiza filmu rejestrowanego w czasie badania pozwala też niekiedy zaobserwować nieregularności w obrazie źrenicy lub różnice w jasności źrenic, które mogą wskazywać na zmętnienia ośrodków optycznych oka. Te objawy sugerują konieczność dalszej diagnostyki okulistycznej. Dodatkową przewagą Plusoptixa nad innymi obiektywnymi metodami badania wad refrakcji jest możliwość wykonywania zarówno jednoocznego, jak i obuocznego pomiaru. Ta cecha jest bardzo ważna z punktu widzenia dostosowania badania do pacjentów z niepełnosprawnością intelektualną, bowiem ze względu na wysoką częstotliwość występowania u nich problemów wzrokowych (m.in. zeza czy zaćmy) czasem pomiar obuoczny jest niemożliwy. W takich sytuacjach potrzebne jest badanie każdego oka osobno. Plusoptix oferuje obie wersje pomiaru, stąd jest uniwersalnym narzędziem do badania wszystkich pacjentów z niepełnosprawnością intelektualną. Ponadto wprowadzona niedawno na polski rynek kompaktowa wersja A12C dodatkowo bez wątpienia ułatwi specjaliście dotarcie z urządzeniem do pacjenta, który często nie może dotrzeć samodzielnie do jego gabinetu. Należy jednak pamiętać, że samo urządzenie – choćby nawet najlepsze – nie wystarczy do przeprowadzenia badania z sukcesem. Niezwykle ważne jest bowiem podejście specjalisty! Jego przyjazna i otwarta postawa, a także uśmiech i życzliwość są absolutnie niezbędnym i nieodłącznym elementem współpracy z tymi pacjentami. Zatem odpowiednie podejście badającego w połączeniu z nowoczesną technologią i możliwościami, jakie daje przenośny autorefraktometr Plusoptix bez wątpienia czyni badanie wzroku w grupie pacjentów z niepełnosprawnością intelektualną znacznie prostszym i pozwala na wiarygodną, obiektywną ocenę wady refrakcji.

Autorzy
Marta Uzdrowska, mgr

Zakład Patofizjologii Wi...