Dostęp do zawartości strony jest możliwy tylko dla profesjonalistów związanych z medycyną lub obrotem wyrobami medycznymi.

Życzę Państwu, abyśmy mogli w spokoju odfajkować jeszcze jeden katun…

Autor:
Zbigniew Mazgaj

Mądrym dla memoryjału, idiotom dla nauki, politykom dla praktyki, melankolikom dla rozrywki…(1)

Wielce Szanowni Państwo!

Ostatnimi czasy wszelakie stacje telewizyjne (od plotkarskich po National Geographic czy Discovery), propagują wizję końca świata w grudniu A.D. 2012. Ponoć już dawno, dawno temu wiedzieli o tym starożytni, a zwłaszcza Majowie dysponujący Super Kalendarzem. Cóż, wierni PT Czytelnicy wiedzą, że całkowitą odpowiedzialność za bzdury szerzone przez telewizję ponosi niejaki Friedrich Wilhelm Viktor Albert von Preußen, lepiej znany jako Deutscher Kaiser Wilhelm II. Myślę jednak, że nie od rzeczy będzie przyjrzeć się bliżej owemu kalendarzowi, by zidentyfikować źródło, z którego oszołomy tankują dzisiaj do upojenia. Cóż, trzeba przyznać, że kultury Ameryki Środkowej miały istnego fijoła na punkcie czasu, a Majowie nie byli wyjątkiem. Ba, używając równocześnie trzech kalendarzy byli wręcz obrzydliwie trendy. Ale czy mogli znać datę końca świata? Oceńcie sami.

W Ameryce Środkowej powszechnie używano dwu kalendarzy, prawdopodobnie odziedziczonych po Olmekach, (ok. XX – IX w p.n.e.). Był to 260 dniowy rytualny tzolkin składający się z 13 „miesięcy” liczących po 20 dni oraz „słoneczny” haab liczący 18 „miesięcy” plus pięć dni ekstra, uważanych za tak pechowe, że nie miały nazw własnych. Jednakże dni i „miesiące” nie następowały tak jak w naszym kalendarzu. Były to niezależne cykle biegnące równolegle, mniej więcej tak jakby po 1 stycznia następował 2 lutego, potem 3 marca i tak dalej, aż do 12 grudnia po którym wstawał 13 dzień stycznia. Aby podać pełną datę należało użyć cykli z obu kalendarzy. Pewien fakt rodził problem, że po upływie 52 haab (lub 73 tzolkin jeżeli ktoś woli), cykle „zerowały” się i daty zaczynały się powtarzać. Kapłani, rzecz jasna, doskonale zdawali sobie z tego sprawę i czcili to wydarzenie pan-Mezoamerykańskim świętem okraszonym wielkim pijaństwem i wznoszeniem nowych budowli ku czci bogów. No, niezupełnie nowych, bowiem świątynie stały nad świętymi miejscami i sacrum nijak nie dało się przenieść. Okładano więc istniejące piramidy nową skorupą, tworząc konstrukcje przypominające cebulę. Ta technologia, poza gigantyczną redukcją kosztów, przyniosła mnóstwo frajdy dzisiejszym archeologom, umożliwiając chociażby badania nad kalendarzem. Zastanawiacie się jak można było wymyślić coś tak pokręconego? Cóż, wśród Indian powszechny był usus Herba Nicotiana, a wszakże nie od dzisiaj wiadomo, że Skutek jego ten: Mózg chędoży(1).

Jak widzicie, opisany system nie nadawał się do mierzenia okresów dłuższych niż około 52 lata, poza tym haab liczył 365 dni, a że nie stosowano lat przestępnych początek roku przesuwał się o 1 dzień co 4 lata, by w ciągu 1460 lat zatoczyć pełen krąg. Cóż, te kalendarze zdecydowanie nie były szczytem precyzji. Może właśnie dlatego powstała długa rachuba, prawdopodobnie autorski wynalazek Majów. W każdym razie nie znamy innej kultury, która by się nią posługiwała. Opiera się ona na zliczaniu ilości dni, które upłynęły od „dnia zero” (coś jak narodzenie Chrystusa). Do zapisu dat wykorzystywano pozycyjny system dwudziestkowy, tyle że dość specyficzny:

  • podstawą systemu jest dzień, czyli kin,
  • dwadzieścia kin to uinal czyli „miesiąc”,
  • osiemnaście uinal daje tun (360 dni, prawie rok) – to pierwsze odstępstwo od systemu, 18 nie 20!,
  • dwadzieścia tun to katun (około 20 lat),
  • dwadzieścia katun to baktun (około 400 lat),
  • istnieją pewne archeologiczne przesłanki sugerujące, że po przekroczeniu wartości trzynaście baktun też się zerował – to byłoby drugie odstępstwo od systemu dwudziestkowego!

Pozostaje kwestia korelacji, czyli ustalenia jakiej dacie z kalendarza gregoriańskiego odpowiada „dzień zero”. Według różnych autorów przypada on gdzieś pomiędzy 3640 a 3114 rokiem p.n.e., zatem rozbieżności przekraczają 500 lat! Jeżeli jednak założymy, że prawidłowa jest najpowszechniej dzisiaj przyjęta data (11 sierpnia 3114 p.n.e.) oraz prawdziwa jest teza o zerowaniu liczby baktunów po przekroczeniu wartości 13, to 21 grudnia A.D. 2012 nastąpi koniec… cyklu długiej rachuby.

Czy to aby koniec świata? Jakoś nie wierzę. Ale też, Moiściewy, jeżeli ktoś zechce Pysek wilczy nade drzwiami lokować dla prezerwatywy(1), zrozumiem!

Życzę Państwu, abyśmy mogli w spokoju odfajkować jeszcze niejeden katun…

ZM

(1)X. Benedykt Chmielowski, Nowe Ateny, 1745-1746

Autorzy
Zbigniew Mazgaj

Consultronix