Obecnie często stosowane techniki leczenia z wykorzystaniem akceleratorów medycznych to techniki dynamiczne: IMRT (Intensity Modulated Radiation Therapy) oraz VMAT (Volumetric Modulated Arc Therapy). Są to zaawansowane techniki napromieniania, wymagające zwrócenia uwagi na źródło potencjalnych błędów i możliwości technicznych pracy akceleratora w czasie realizacji planu leczenia. W związku z powyższym, konieczne jest posiadanie narzędzia dozymetrycznego umożliwiającego zarówno weryfikację dozymetryczną indywidualnych planów leczenia, jak i kontrolę jakości parametrów fizycznych samego akceleratora, w celu zapewnienia odpowiedniej jakości terapii. Na rys. 1. pokazany został ogólny schemat urządzenia IQM.

Jednym z dostępnych niezależnych systemów umożliwiających zarówno weryfikację dozymetryczną realizacji planu leczenia, jak i przeprowadzenie wybranych testów kontroli jakości urządzeń terapeutycznych jest system IQM (Integral Quality Monitor). Tego typu system dozymetryczny został zainstalowany na jednym z akceleratorów medycznych w Narodowym Instytucie Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie w Państwowym Instytucie Badawczym w Warszawie. Charakterystyka detektora IQM w postaci komory jonizacyjnej podczepianej pod głowicę aparatu wskazuje, że jest to bardzo powtarzalne i stabilne narzędzie pomiarowe z liniową charakterystyką odpowiedzi w funkcji liczby jednostek monitorowych. Natomiast jego kształt w postaci klina, determinuje wysoką czułość detektora w wykryciu systematycznych błędów w ustawieniu pozycji listków MLC (Multileaf Collimator). W związku z czym, tego typu detektor upraszcza a zarazem zwiększa precyzję, chociażby realizacji codziennej kontroli jakości akceleratora medycznego. Powyższe cechy wskazują również, że przy odpowiednim dopracowaniu i zwalidowaniu algorytmu obliczeniowego, modelującego odpowiedź detektora IQM, może stanowić niezależne narzędzie umożliwiające weryfikację dozymetryczną technik dynamicznych zarówno przed, jak i w trakcie radioterapii.

IQM zainstalowany na przyspieszaczu Edge firmy Varian Medical Systems, monitoruje stan przyspieszacza z punktu widzenia możliwości realizacji bardzo wyrafinowanych technik dynamicznych. Zebrane doświadczenie z użytkowania systemu IQM wskazują na dobrą dokładność obliczeń systemu planowania leczenia Eclipse (Varian) oraz na wysoką precyzję i powtarzalność działania akceleratora Edge. Na wyk. 1. przedstawiliśmy histogram różnic skumulowanego sygnału oczekiwanego i zmierzonego przez system IQM dla 25 planów leczenia. Do uzyskanych wyników dopasowano rozkład normalny, którego wartość średnia wyniosła 0,3%, a odchylenie standardowe 1,5%. ♦