Kapilaroskopia profesjonalna ocena mikrokrążenia
Autor: dr hab. n. med. Grażyna Kamińska-Winciorek
Kategoria: Dermatologia Artykuł opublikowano w CX News nr 3/25/2008
Kapilaroskopia - profesjonalna ocena mikrokrążenia
Kapilaroskopia to nieinwazyjna metoda diagnostyczna, polegająca na ocenie krążenia krwi w bardzo małych naczyniach w obrębie skóry i błon śluzowych. Polega na oglądaniu pod mikroskopem pętli włośniczkowych warstw odżywczych mikrokrążenia skóry. Dzięki kapilaroskopii możemy pozwolić sobie na ocenę strukturalno – morfologiczną wybranego fragmentu mikrokrążenia.
Wyróżnia się, ze względu na wykorzystane urządzenia diagnostyczne, różne rodzaje kapilaroskopii, m.in. tradycyjną, przy użyciu stereomikroskopów z odpowiednim oświetleniem bocznym, czy fluorescencyjną, z pomocą specjalistycznych lamp.
Najnowocześniejszym wariantem jest wideokapilaroskopia. Przy tym badaniu wykorzystuje się specjalną nasadkę nałożoną na kamerę, która z kolei przesyła obraz na monitor komputera. Badanie jest bardzo proste w wykonaniu, w pełni bezpieczne dla pacjenta – nieinwazyjne, bezbolesne, możliwe do powtórnego wykonania. Niewątpliwymi zaletami tej metody są: możliwości uzyskiwania większych powiększeń (w porównaniu do klasycznych metod) 100-200x, a także archiwizowania wszystkich zdjęć. Ponadto, pozwala ona na ocenę i porównanie obrazów w czasie, ich drukowanie, a także szybkie przesłanie drogą elektroniczną w celu telekonsultacji.
Do tej pory badanie kapilaroskopowe wykorzystywane było jako standard w diagnostyce objawów i zespołów Raynauda, głównie w przebiegu chorób tkanki łącznej. Kapilaroskopia jest też często wykorzystywana przez chirurgów naczyniowych w diagnostyce zaburzeń przepływu włośniczkowego w przebiegu mikroangiopatii cukrzycowej, chorobach naczynioskurczowych, przewlekłej niewydolności żylnej, obrzękach limfatycznych i miażdżycy oraz w niedokrwieniu kończyn dolnych pochodzenia tętniczego.
Z czasem pojawiły się nowe wskazania do przeprowadzania kapilaroskopii: ocena kapilar naczyniowych w trądziku różowatym, zapaleniu łojotokowym skóry, łuszczycy, jak również w nadciśnieniu tętniczym, otyłości, odmrożeniach i zaburzeniach neurologicznych. Urządzenia kapilaroskopowe można również zastosować w ocenie zmian guzowatych i innych dermatozach, a także w monitorowaniu wyników leczenia, m.in. w łuszczycy zwykłej.
Najczęściej obserwowanym miejscem są wały paznokciowe (skórki) palców dłoni, rzadziej stóp. Po dokładnym oczyszczeniu wałów paznokciowych, badane miejsce pokrywa się olejkiem immersyjnym lub żelem do USG, aby zwiększyć przezierność warstwy rogowej i lepiej uwidocznić kapilary naczyniowe. Przynajmniej miesiąc przed badaniem należy wykluczyć wycinanie skórek, wszelkie urazy i infekcje skórki paznokcia.
W badaniu kapilaroskopowym należy ocenić stan płytki paznokciowej, tło obrazu związane z przepływem przez warstwę termoregulacyjną, liczbę i jakość pętli włośniczkowych, ich rozmieszczenie w polu widzenia, typy morfologiczne i napięcie pętli włośniczkowych, obecność pól beznaczyniowych oraz przepływ krwi przez pętle.
Obraz wału paznokciowego tego samego palca, kontrolowany w różnych odstępach czasu, jest u ludzi zdrowych jednorodny - nie zmienia się w jakiś istotny sposób. U tego samego badanego w jednym polu widzenia ilość kapilar jest taka sama. Nie rozróżnia się obrazu kapilaroskopowego w zależności od płci. Wszelkie poważne zmiany w obrazie kapilaroskopowym mogą wskazywać (lub wykluczać) na obecność patologii w mikrokrążeniu. Obraz kapilaroskopowy może zmieniać się w czasie choroby.
Badanie kapilaroskopowe jest bardzo użytecznym badaniem do sprawdzenia poprawności diagnozy ustalonej na podstawie obrazu klinicznego i badań serologicznych. W wielu przypadkach pozwala z dużym prawdopodobieństwem trafności postawić wstępną diagnozę lub przynajmniej określić kierunek jej poszukiwań.
Więcej informacji na powyższy temat możecie Państwo pozyskać na organizowanych przez naszą firmę kursach dermatoskopii (red.).