Laser femtosekundowy - nowy standard w chirurgii rogówki
Autor: prof. dr hab. n. med. Ewa Mrukwa-Kominek
Kategoria: Okulistyka Artykuł opublikowano w CX News nr 3/25/2008
Laser femtosekundowy należy do najnowszej generacji laserów stosowanych w okulistyce. Długość fali lasera femtosekundowego zawiera się w przedziale od 1040 do 1053 nm i zależy od zastosowanego przez producenta rozwiązania. W przeciwieństwie do konwencjonalnych systemów laserowych, dla chirurgii rogówkowej i refrakcyjnej laser femtosekundowy emituje wiązkę w podczerwieni o średnicy kilku mikronów, a długość impulsów lasera (od 250 do 800 fs), jest kilka rzędów wielkości krótsza niż ta emitowana przez laser excimerowy (ok. 10 ns). W połączeniu z dużą częstotliwością pracy, wiązka lasera stanowi bardzo precyzyjne i szybkie narzędzie, znajdujące coraz szersze zastosowanie.
Każdy impuls laserowy powoduje wytworzenie obszaru, w którym dochodzi do rozerwania włókien kolagenowych tzn. zjawiska fotodysrupcji. Dzięki temu, iż wiązka światła z zakresu podczerwieni powoduję waporyzację tkanki, wytwarzają się pęcherzyki CO2 i H2O na określonej dokładnie głębokości istoty właściwej rogówki.
W literaturze pojawia się wiele publikacji, które dotyczą zastosowania tego lasera w okulistyce, przede wszystkim w chirurgii refrakcyjnej rogówki.
Zastosowanie lasera femtosekundowego
Pierwszym zastosowaniem lasera femtosekundowego w chirurgii refrakcyjnej, było tworzenie płatka przy zabiegu LASIK.
Laser femtosekundowy w chirurgii refrakcyjnej pozwala na wykonanie płatka rogówki umożliwiające dokładne zaplanowanie kształtu, głębokości oraz miejsca przyczepu płatka z dużą precyzją (+/-10 um). Dokładność wykonania płatka pozwala na jego łatwe podniesienie, przyłożenie i jego repozycję. Niepodważalną zaletą zastosowania lasera femtosekundowego jest zmniejszenie grubości płatka nawet do 100 um, co pozwala na oszczędzenie tkanki rogówki. Dzięki takiej oszczędności istnieje możliwość korekcji większego zakresu wady nawet ponad –10.0 D. Także grubość preparowanego płatka rogówki jest jednakowa na całej powierzchni, w przeciwieństwie do mechanicznych mikrokeratomów, przy których płatek jest nieco cieńszy w centrum, a grubszy na obwodzie.
Na świecie laser femtosekundowy z dużym powodzeniem wypiera manualne mikrokereatomy, nad którymi ma przewagę precyzji oraz mniejszej inwazyjności. Dzięki dokładności lasera mniejsza jest także możliwość występowania powikłań wynikających z ograniczonej przewidywalności i powtarzalności wytwarzania płatka manualnie. Zapewnia to większe bezpieczeństwo metody i lepsze rezultaty końcowe.
Kolejnym zastosowaniem lasera femtosekundowego w chirurgii refrakcyjnej są łukowate cięcia w korekcji astygmatyzmu (AK), których kształt jest przewidywalny, szybko i łatwo wykonywany, przez co zapewniają natychmiastowy efekt refrakcyjny. Dzięki zastosowaniu tak precyzyjnego narzędzia możliwa jest całkowita kontrola głębokości (do 600 um) i długości nacięć.
Program lasera femtosekundowego pozwala na dokładne zaprogramowanie długości, głębokości, szerokości i osi cięcia tunelu dla pierścieni śródrogówkowych (IntraCorneal Ring Segment - ICRS). Precyzyjne wytworzenie tuneli umożliwia ich łatwe preparowanie i wszczepianie pierścieni śródrogówkowych, szczególnie u pacjentów ze stożkiem rogówki. Pozwala uniknąć perforacji rogówki i zmniejsza możliwość wrastania nabłonka w tunel.
Kolejnym zastosowaniem lasera femtosekundowego w chirurgii rogówki są przeszczepy rogówki. W czasie zabiegu keratoplastyki drążącej pozwala na precyzyjne cięcie płatka przeszczepu do głębokości 1200 um, zminimalizowanie deformacji płatka w trakcie cięcia. Dobre dopasowanie płatka dawcy dzięki zastosowaniu tych samych parametrów pracy przy preparowaniu płatka biorcy i dawcy. Pozwala to również na dokładne zaplanowanie kształtu i dopasowania płatka przy przeszczepie warstwowym.
Warstwowa keratoplastyka z zastosowaniem lasera femtosekundowego zapewnia perfekcyjne dopasowanie płatka dawcy i biorcy dzięki zastosowaniu tych samych parametrów pracy.
FLEK – Femtosecond Laser Assisted Endothelial Keratoplasty – to nowa procedura, która dzięki precyzyjnemu ogniskowaniu pozwala na wypreparowanie śródbłonka i jego łatwe zastąpienie śródbłonkiem dawcy.
Obecnie dostępnych jest kilka różnych modeli laserów femtosekundowych dopuszczonych przez FDA (Food and Drug Administration) do użytku. To lasery: Femto LDV (Ziemer Ophthalmic System AG), Intralase (Advance Medical Optics) i Femtec (20/10 Perfect Vision AG, Niemcy). Jedne wymagają użycia płaskiego szkła kontaktowego oraz sił ssących, inne, bardziej zaawansowane technicznie jak laser Femtec (20/10 Perfect Vision GmbH, Niemcy) pozwalają na wykonanie cięcia przy zachowanej naturalnej krzywiźnie rogówki, bez konieczności jej spłaszczania.
Dzięki precyzji osiągniętej w chirurgii z zastosowaniem lasera femtosekundowego, niemożliwej do uzyskania w manualnych, standardowych procedurach, lasery te znajdują coraz więcej zwolenników. Wydaje się, iż mimo znacznych kosztów całej procedury niezależnie czy refrakcyjnej czy terapeutycznej, laser femtosekundowy staje się standardem nowoczesnej chirurgii rogówki.
Kluczowe zmiany i korzyści lasera femtosekundowego Femtec (20/10 Perfect Vision GmbH, Niemcy):
- nie jest konieczna aplanacja – rogówka pozostaje w naturalnej krzywiźnie i nie- kontrolowane zwyżki ciśnienia śród-gałkowego zostały zmniejszone,
- podciśnienie kontrolowane komputero- wo z aktywacją pedałem nożnym, bez- piecznym, gdyż samo wyłączającym się,
- szersze spektrum nowoczesnych proce- dur terapeutycznych,
- łatwe kontrolowanie parametrów pracy lasera,
- "przyjazny" system śledzący ruchy gałki ocznej („tracker-friendly”),
- bardzo precyzyjna fotoablacja w osiach x, y, z,
- komputerowo sterowana funkcja czujni ków dla podciśnienia,
- łóżko pacjenta z zabezpieczeniem głowy,
- zintegrowany nieprzerywalny poziom mocy.