Laserowa korekcja presbiopii
Autor: prof. Zbigniew Zagórski
Kategoria: Okulistyka Artykuł opublikowano w CX News nr 1/17/2006
Korekcja presbiopii staje się coraz ważniejszym celem chirurgii refrakcyjnej. Istnieje kilka możliwości znacznego uniezależnienia się od okularów osób po 45r życia, przy czym najistotniejsze to wymiana naturalnej soczewki na soczewkę akomodującą lub wieloogniskową (PRELEX – Presbyopic Lens Exchange) oraz chirurgiczna korekcja presbiopii. Korekcja chirurgiczna opiera się na teorii akomodacji Muellera z roku 1855, która łączyła zjawisko akomodacji ze skurczem mięśnia rzęskowego połączonego z przesunięciem soczewki do przodu na skutek jej popychania przez ciało szkliste. Wprawdzie przez ponad 100 lat pierwszeństwo przyznawano teorii Helmholtza rozluźnienia wiązadełek ze zmianą krzywizny soczewki podczas skurczu rzęskowego, to jednak ostatnie badania potwierdziły przesunięcie do przodu całej soczewki i więzadła jako istotnego elementu zjawiska akomodacji. Przesunięcie soczewki do przodu wraz ze zmianą jej krzywizny powoduje wzrost siły łamiącej i lepsze widzenie z bliskiej odległości.
Wraz z wiekiem i powiększaniem się wymiarów soczewki dochodzi do zmniejszenia odległości między ciałem rzęskowym a równikiem soczewki i do tzw. „ciasnoty” w komorze tylnej. Zabiegi zwiększające tę odległość powinny poprawiać upośledzoną akomodację i pierwsze doświadczenia kliniczne potwierdziły te oczekiwania.
Na tej zasadzie oparto m.in. sklerektomię rzęskowa przednią (ACS – anterior ciliary sclerectomy) polegająca na wykonywaniu głębokich promienistych nacięć twardówki nad ciałem rzęskowym w 4 skośnych kwadrantach gałki ocznej. Nacięcia mające 3mm długości i około 95% grubości otwiera się następnie do przestrzeni podtwardówkowej. Zabieg ten może zwiększyć akomodacje o około 2 dioptrie, ale jego wadą jest zmniejszanie się efektu na skutek procesu gojenia twardówki. Aby temu zaradzić proponowano stosowanie implantów, takich jak taśmy rozpierające wszczepiane okrężnie do twardówki, a ostatnio implanty wszywane do nacięć promienistych. Thornton stosuje implanty tytanowe lub silikonowe i podaje utrzymywanie się efektu akomodacji podczas dwuletniej obserwacji.
Alternatywną metoda chirurgiczną jest zastosowanie specjalnego lasera działającego w podczerwieni (dł. fali 2940 nm), który usuwa tkankę twardówkową, a wytworzona przestrzeń nie wykazuje tendencji do zarastania. Laser taki produkowany jest przez firmę SurgiLight i jest dostępny pod nazwą OptiVision Erbium-Yag Laser System. Badania kliniczne nad stosowaniem lasera rozpoczęte zostały w 2000 roku i dotychczas operowano kilkuset chorych, z których około 80 obserwowanych jest przez ponad 5 lat. Średnio chorzy uzyskują około 2 dioptrii akomodacji i efekt ten wydaje się utrzymywać przez dłuższy czas.
W porównaniu ze sklerotomią rzęskową przednią z implantami zabieg laserowy trwa dłużej, wymaga nabycia doświadczenia przez chirurga oraz jest droższy, głównie ze względu na cenę lasera. Wyniki są jednak bardziej przewidywalne i zainteresowanie tą metoda na świecie rośnie. Rzeczywistą jej wartość będzie można jednak ocenić po zakończeniu trwających obecnie badań klinicznych.