Zbigniew Mazgaj

Opublikowane artykuły:

Wielce Szanowni Państwo!

Kategoria: Kultura i nauka Egzemplarz: CX News nr 2/73/2022

W czasach PRL-u, czyli wieki temu, był taki szkolny żart, od którego mój nauczyciel historii lubił zaczynać odpytywanie: w Egipcie było dwóch braci, jeden Ramzes, drugi Kryzys. Ramzes umarł, Kryzys żyje – kończył, a ironiczny (choć i dobrotliwy) uśmiech zapowiadał, że to jednak nie koniec. Klasa w ryk, ale śmiech urywał się, kiedy jakiś nieszczęśnik usłyszał swoje nazwisko i musiał się gimnastykować. A jak łatwo się domyślić ten prawdziwy, peerelowski kryzys nie robił sobie nic ani z naszych śmiechów, ani z męki przepytywanych. W tamtych czasach kryzys wydawał się zjawiskiem (niczym Lenin) „wiecznie żywym”. 

Iliada inaczej

Kategoria: Kultura i nauka Egzemplarz: CX News nr 1/72/2022

Gniew Achilla, bogini, głoś, obfity w szkody,
Który ściągnął klęsk tyle na greckie narody,
Mnóstwo dusz mężnych wcześnie wtrącił do Erebu,
A na pastwę dał sępom i psom bez pogrzebu.
Walające się trupy rycerskie wśród pola:
Tak Zeusa wielkiego spełniała się wola.
(„Iliada” - tłum. Franciszek Ksawery Dmochowski)

Trzydzieści lat minęło…

Kategoria: Kultura i nauka Egzemplarz: CX News nr 3/71/2021

Wielce Szanowni Państwo!
Trzydzieści lat minęło...

...od odkrycia pierwszych planet poza Układem Słonecznym. W dodatku dokonał tego nasz rodak Aleksander Wolszczan, przy okazji obserwacji pulsara PSR 1257+12 leżącego w gwiazdozbiorze Panny. Rzec można, niechcący. CX News w swoim czasie uprzejmie o tym Państwu doniósł. Uznałem jednak, że warto wrócić do tematu. 

O czym zapomnieliśmy

Kategoria: Kultura i nauka Egzemplarz: CX News nr 2/70/2021

Wielce Szanowni Państwo,

zauważyliście, że media, nawet te aspirujące do miana popularnonaukowych, ostatnio wręcz kipią od materiałów dotyczących UFO i kosmitów? Sam fenomen UFO oczywiście istnieje, bez cienia wątpliwości. Wszak każdy obiekt latający pozostaje niezidentyfikowany do momentu identyfikacji… Jednakże do tezy, że obiekty, które nie zostały zidentyfikowane muszą być statkami kosmitów, podchodzę nader sceptycznie. Z prostej przyczyny: doniesienia się mnożą niczym drożdże w zacierze, a wciąż brak jakichkolwiek fizycznych dowodów na ich potwierdzenie.

Panta rei

Kategoria: Kultura i nauka Egzemplarz: CX News nr 1/69/2021

Długie wieczory, pogoda i ogólna sytuacja skłoniły mnie do zadumy. Tym razem nad tym, jak słowa zmieniają znaczenie wraz z upływem czasu. Ludzie uczeni nazywają to dryfem semantycznym. Podryfujmy zatem przez chwilę wspólnie. Zacznijmy od Józefa Ignacego Kraszewskiego, który główną bohaterkę „Starej Baśni” nazwał Dziwą. Dzisiaj facet, który tak zwróciłby się do kobiety, zapewne ryzykowałby kilka razów „z liścia”. A przecież by zostać Dziwą, kobieta musiała odznaczać się nie byle jakimi przymiotami ciała i ducha! Dlaczego dzisiaj to słowo stało się wulgaryzmem? Zapewne przez skojarzenie z podobnie brzmiącą „dziwką”, wywodzącą się wszak ze starosłowiańskiego děvъka (dziewczyna). A, że nieszczęsna Dziwa pochodzi od zupełnie innego, również starosłowiańskiego słowa divъ (podziw, zachwyt, zdumienie), nikogo już dziś nie rusza.

Samuraje i gender

Kategoria: Kultura i nauka Egzemplarz: CX News nr 2/65/2019

„Japonia zawdzięcza samurajom wszystko czymkolwiek jest. Byli nie tylko kwiatem narodu, lecz także jego korzeniami.
Wszystkie dobre dary niebios przez nich dostały nam się w udziale.”
Nitobe Inazo[1], „Bushido: dusza Japonii”.

Gwiazdka

Kategoria: Kultura i nauka Egzemplarz: CX News nr 1/61/2018

W dzień Bożego Narodzenia 
Radość wszelkiego stworzenia, 
A już naj-więcej chy-ba 
Cie-szy się in-dyk i ry-ba. 
(J.I. Sztaudynger)

Wybierzmy się ku Dziurze!

Kategoria: Kultura i nauka Egzemplarz: CX News nr 2/60/2017

Wielce Szanowni Państwo!
Kanikuła to czas eksploracji, ekskursji i peregrynacji. A to do wód, a to do gór, a to pod gruszę… Wpisując się w tę tradycję, zapraszam Was w miejsce, mam nadzieję, nieporównanie bardziej egzotyczne niż tatrzańska dolinka o wdzięcznej nazwie Ku Dziurze.

Wielkanocne dywagacje

Kategoria: Kultura i nauka Egzemplarz: CX News nr 1/59/2017

Wielkanoc kojarzy się nieodparcie ze świętem Pesach, to zaś z wielką peregrynacją z Kemet1 do Erec Israel2. Postanowiłem pochylić się nad tą opowieścią, przy czym moja subiektywna egzegeza ograniczy się tylko do aktu wyjścia, z pominięciem wszelkich zjawisk nadnaturalnych. A zatem do dzieła! 

„Jedynie dwie rzeczy są ewentualnie nieskończone - Wszechświat i ludzka głupota, z tym, że co do Wszechświata nie mam pewności” - Albert Einstein

Kategoria: Kultura i nauka Egzemplarz: CX News nr 4/54/2015

W listopadzie roku bieżącego przypada setna rocznica opublikowania ogólnej teorii względności, idei której waga porównywalna jest z Principiami sir Issaca. Takiej okazji CXNews nie mógł zignorować. Przyjrzyjmy się zatem, jak do tego doszło. 

Kawa po turecku

Kategoria: Kultura i nauka Egzemplarz: CX News nr 2/52/2015

Telewizja publiczna uraczyła nas tasiemcem ukazującym dzieje Imperium Osmańskiego z jedynie słusznej perspektywy haremu. Nie zamierzam oceniać walorów owego dzieła. Uzmysłowiłem sobie wszakże, jak nikłą wiedzę posiadamy o tym kraju. Powszechne skojarzenia to wiktoria wiedeńska, müsli, kawa po turecku i tureckie kazanie. No, może jeszcze Władysław Warneńczyk1 i kare2 konie, ale tu już chodzę po brzytwie… To zastraszająco niewiele, jak na imperium rozciągające się niegdyś od Maroka po Eufrat i od Węgier po Ocean Indyjski, które przez kilka stuleci szachowało Europę. Czas to zmienić. 

Haiku

Kategoria: Kultura i nauka Egzemplarz: CX News nr 1/51/2015

W jednym z felietonów opisałem jak ród Tokugawa obdarował Japonię pokojem po ośmiuset latach wojny domowej, po czym przekształcił kraj w odcięty od świata feudalny skansen, byle utrzymać się u władzy. Wszystko co napisałem to prawda, tyle że nie cała… A podobno pół prawdy to dwa kłamstwa! Zatem, powodowany troską o wiarygodność CX News, postanowiłem opowiedzieć nieco więcej o okresie Edo1, jak go zwą Japończycy.

Opowiastka N-denna

Kategoria: Kultura i nauka Egzemplarz: CX News nr 2/48/2014

Zauważyliście zapewne, że fizycy, czyli ludzie na ogół mądrzy, swoje teorie wszystkiego nader chętnie rozpinają na N-wymiarach? Przyznaję, skusiłem się! Nie mając wszakże ambicji ujęcia natury wszechrzeczy w jednym równaniu, postanowiłem przyjrzeć się pewnej znanej historii i przebijać się przez kolejne jej warstwy aż do sedna. Zaczyna się ona tak: „A gdy chłopcy urośli, Ezaw stał się zręcznym myśliwym, żyjącym w polu, Jakub zaś był człowiekiem spokojnym, mieszkającym w namiocie.”1

Deus ex machina

Kategoria: Kultura i nauka Egzemplarz: CX News nr 4/46/2013

Wielce Szanowni Państwo!

Stało się! Bozon Higgs’a wytropiony, Noble rozdane. Tak dla porządku, otrzymali je: Peter Higgs i François Englert, któ­rzy w roku 1964 stworzyli teoretyczne podstawy tego od­krycia. Mamy zatem „boską cząstkę” ex machina. I to z jakiej! Największej i najdroższej kiedykolwiek zbudowanej przez człowieka! W dodatku zbudowanej specjalnie w tym celu. Uchem wyobraźni (a tej mi nie brakuje) już słyszę kakofonię zatroskanych głąbów biadających czy to warto było kiedy głód, globalne ocieplenie, lasy deszczowe, wieloryby… Wie­dząc, że głosy rozsądku przebijające się przez ten zgiełk i tak zadusi piana bita przez durnowate media, postaramy się, tak na wszelki wypadek, zawczasu co nieco wyjaśnić. Póki jesz­cze można.

Najtrwalsze dziedzictwo Zachodu

Kategoria: Kultura i nauka Egzemplarz: CX News nr 3/45/2013

Wraz z kanikułą w starożytnym Rzymie rozpoczynał się sezon igrzysk. My możemy sobie o tym co najwyżej poczytać, śmiem jednak twierdzić, że to o wiele bardziej zajmujące niż zapach wyprutych flaków w upalne popołudnie. Oczywiście pod warunkiem, że czytamy ze zrozumieniem! Ot, weźmy na przykład parkę rozkosznych bliźniaków uwieszonych cycków wilczycy. O tym, że Romulus założył Rzym wiedzą wszyscy. Ale o tym, że przy tej okazji zaciukał Remusa w szkolnych czytankach już nie piszą. Dlaczego?

Samuraj w marynacie przyczynek do dyskusji o wartościach

Kategoria: Kultura i nauka Egzemplarz: CX News nr 2/44/2013

Pewnego dnia roku Pańskiego 1542 sztormowy wiatr zepchnął z kursu portugalski statek płynący z Makau do Chin. Jego nawiga­tor, nie dysponujący rzecz jasna chronometrem, nie mając pojęcia gdzie się znajduje, zdał sie na intuicję i... odkrył dla Europy Kraj Kwitnącej Wiśni. Tak do Japonii dotarły najnowsze zdobycze Za­chodu: Jezuici, syfilis i arkebuzy. 

O tym, jak niebyt byt ukształtował

Kategoria: Kultura i nauka Egzemplarz: CX News nr 1/43/2013

Czy zastanawialiście się ile drzew jest marnowanych na wypracowania w rodzaju Jak samolot zmienił świat? Po co pisać o rzeczach oczywistych? Czyżby lakoniczne: „Koń - jaki jest, każdy widzi” wiktoriańskich encyklopedystów miało być łabędzim śpiewem epoki rozumu? Dlatego postanowiłem pochylić się nad dziejową rolą wynalazków jeszcze niedokonanych. Tak, tak, wiem! Powiecie, że to czysta mniemanologia...
A może jednak...

Consultronix lupus est!

Kategoria: Kultura i nauka Egzemplarz: CX News nr 4/42/2012

Tym z Was, którzy pomijając okładkę zwykli rozpoczynać lekturę od moich felietonów uprzejmie donoszę, iż primo: czuję się  arcydowartościowany, secundo: numer jest poświęcony 25 urodzinom Firmy. Przyznaję, naszła mnie wena do napisania czegoś jubileuszowego. Nawiasem mówiąc, czy zastanawialiście się kiedyś dlaczego świętujemy rocznice podzielne przez pięć? Otóż wyłącznie dlatego, że ewolucja wyeliminowała formy mające inną ilość palców. Przypadek to, czy kompromis między redundancją, a efektywnością? Ciekawe. Bo taką, dajmy na to, stonogę (Oniscus) tak absorbują odnóża, że biedaczka nawet nie zdaje sobie sprawy z własnego sukcesu  ewolucyjnego... Pardon, już wracam do tematu. Wybaczcie!

Od zera do milionera

Kategoria: Kultura i nauka Egzemplarz: CX News nr 3/41/2012

Od pucybuta do milionera - to mit od dekad przyciągający przedsiębiorcze jednostki za Wielką Wodę, do kraju wolności i równych szans. Niektórym się powiodło, ale powiadam Wam, wszystko to mizeria wobec dokonań pewnego Japończyka o poetyckim imieniu Hiyoshi-maru (jap. Dar Słońca).

Burząc pomniki, oszczędzajcie cokoły

Kategoria: Kultura i nauka Egzemplarz: CX News nr 2/40/2012

Każdy słyszał o Czingis Chanie. A o współczesnym mu panu Minamoto-no-Uji Yoritomo? No właśnie, a postać to wielce dla Polski zasłużona, oceńcie zresztą sami.

Prorok w hiperwymiarze

Kategoria: Kultura i nauka Egzemplarz: CX News nr 4/38/2011

Wielce Szanowni Państwo!

Czy zauważyliście, że w piątek, 21 października A.D. 2011 minął kolejny ostateczny i nieodwołalny termin końca świata, przepowiedziany przez wielebnego Harolda E. Campinga? Nie? Cóż, potwierdza to tezę, że niezależnie od miejsca w czasoprzestrzeni prorocy są na plateau. Tyle, że kiedyś bywało zabawniej! Wyobraźcie sobie tylko chrzęst żeber Laokoona w oplotach węża, albo ten smrodek wątpi kaszalota, (a może woń ambry?), zalatujący od Jonasza. A dzisiaj? Usłyszymy jakiś bełkot.

Zawisza

Kategoria: Kultura i nauka Egzemplarz: CX News nr 3/37/2011

Do napisania tego felietonu zainspirowała mnie okolica w której spędziłem urlop. A spędziłem go w pewnej malowniczej miejscowości położonej w dolinie Dunajca, przesiąkniętej historią niczym Kuwejt ropą. 

Camping w dowolnym wymiarze

Kategoria: Kultura i nauka Egzemplarz: CX News nr 2/36/2011

Mamy szczęście! Nadciąga kanikuła, a wraz z nią czas byczenia się, wypraw, rejsów i campingów...

Jaja w meandrach

Kategoria: Kultura i nauka Egzemplarz: CX News nr 1/35/2011

Szukając weny, jak zwykle zaordynowałem sobie prasówkę. Aż tu nagle, olśnienie! Z pewnym niedowierzaniem sprawdziłem raz i drugi, ułożyłem tabelkę[1], wziąłem kalkulator, policzyłem. Nie ma cienia wątpliwości: ewidentnie Scientifc American rozwija tematy moich felietonów.

Fikuśne złamasy

Kategoria: Kultura i nauka Egzemplarz: CX News nr 4/34/2010

Dnia 14 października A.D. 2010 w Cambridge (Massachusetts, USA) zmarł Benoît B. Mandelbrot (1), zwany ojcem fraktali. Dlaczego zdecydowałem się o tym napisać?

Życzę Państwu, abyśmy mogli w spokoju odfajkować jeszcze jeden katun...

Kategoria: Kultura i nauka Egzemplarz: CX News nr 3/33/2010

Ostatnimi czasy wszelakie stacje telewizyjne (od plotkarskich po National Geographic czy Discovery), propagują wizję końca świata w grudniu A.D. 2012. Ponoć już dawno, dawno temu wiedzieli o tym starożytni, a zwłaszcza Majowie dysponujący Super Kalendarzem. Cóż, wierni PT Czytelnicy wiedzą, że całkowitą odpowiedzialność za bzdury szerzone przez telewizję ponosi niejaki Friedrich Wilhelm Viktor Albert von Preußen, lepiej znany jako Deutscher Kaiser Wilhelm II.

Po prostu, bosko!

Kategoria: Kultura i nauka Egzemplarz: CX News nr 2/32/2010

Jak doniosły publikatory, 30 marca roku Pańskiego 2010 w siedzibie Organisation Européenne pour la Recherche Nucléaire, znanej jako CERN pod Genewą, inżynierom i fizykom udało się reaktywować super-zabawkę Large Hadron Collider (LHC). Reaktywować, bowiem pierwsze podejście dosłownie spalili. Remont zajął dwa lata. Jako, że wydano już grube miliardy, a sprawa dotyka trzewi jestestwa, postanowiłem rzucić na nią krytycznym okiem.

Homo sum ...

Kategoria: Kultura i nauka Egzemplarz: CX News nr 1/31/2010

No i masz! Ledwie popełniłem felietonik o pięknej Lucy, a tu taki pasztet! Media doniosły o odkryciu szkieletu młodej samicy Ardipithecus ramidus liczącego sobie (bagatela!) niemal cztery i pół miliona lat. Ardi, jak ją nazwano, awansowała do roli naszej nowej oficjalnej pra(pra...)babki. Cóż, nie mogę tego tak po prostu zostawić...

Lucy, jesteś piękna...

Kategoria: Kultura i nauka Egzemplarz: CX News nr 4/30/2009

W roku Pańskim 1995 Chińczykom udało się odkopać skamielinę opierzonego dinozaura, nazwanego potem Sinosauropteryx, czyli „opierzony chiński jaszczur”. Z początku nikt im nie uwierzył, ale otwarcie znalezisk dla „ludzi Zachodu” i następne odkrycia potwierdziły to, co niejaki Thomas Henry Huxley, znany pod ksywą Buldog Darwina, przewidział już w 1868 roku: ptaki są spokrewnione z teropodami, drapieżnymi dwunożnymi dinozaurami. Zapanowała istna euforia. Niektórzy paleontolodzy ogłosili nawet światu, że tyranozaur był przerośniętym kurczakiem! Nie przeczę, potrząsający opierzonym kuperkiem T.rex wyglądałby uroczo, ale...

Remanent i siły ciemności

Kategoria: Kultura i nauka Egzemplarz: CX News nr 2/28/2009

Wielka Inwentaryzacja astronomii.

Uff, jak gorąco...

Kategoria: Kultura i nauka Egzemplarz: CX News nr 3/25/2008

Niechaj wiersz "Lokomotywa", w którym Julian Tuwim antycypował problem ocieplenia i emisji dwutlenku będzie mottem felietonu.

Ekoszołom na bioetanolu

Kategoria: Kultura i nauka Egzemplarz: CX News nr 2/24/2008

Nie tak dawno nagłówki brukowców (pardon, tabloidów) krzyczały “Głód w USA!” i temu podobne bzdety. A wszystko dlatego, że dwie sieci handlowe w Stanach Zjednoczonych wprowadziły reglamentację sprzedaży ryżu. Potem, jak zwykle, okazało się, że to niezupełnie tak, ale... żywność drożeje, to fakt...

Wielkanoc, planety i jaja

Kategoria: Kultura i nauka Egzemplarz: CX News nr 1/23/2008

Jakoś tuż po świętym Walentym gruchnęło, że nasi chłopcy odkryli układ planetarny podobny do Słonecznego. Przyznaję, urosłem; bo toż to i Kopernik i Twardowski i tradycja i duma narodowa Mości Państwo. A przy okazji może wyzioną ducha zaszłości geocentryzmu , lub odwiedzą nas Kosmici? Kto wie! Pozwólcie zatem, że przedstawię skróconą, subiektywną i szowinistyczną wersję kalendarium związanych z tym faktem wydarzeń.

Babilon, medycyna i Consultronix

Kategoria: Kultura i nauka Egzemplarz: CX News nr 2/21/2007

Jeśli lekarz obywatelowi operację ciężką nożem z brązu wykonał i spowodował śmierć obywatela, lub łuk brwiowy obywatela nożem z brązu otworzył i oka obywatela pozbawił, rękę mu utną.

Pecet nasz powszedni

Kategoria: Kultura i nauka Egzemplarz: CX News nr 1/20/2007

Dla użytkowników, niewątpliwą zaletą rozwoju technologi informatycznych są niskie ceny i bogata oferta podzespołów, z których można zbudować peceta, ale to bogactwo bywa frustrujące. Embarras du choix, jak mawiają Francuzi. A zatem co wybrać? Jak nie dać sobie wcisnąć sprzętu, którego nigdy nie wykorzystamy? Albo, o zgrozo, bubla?

Twarde życie z oknach

Kategoria: Kultura i nauka Egzemplarz: CX News nr 1/17/2006

 Ci z Państwa, którzy przyjrzą się uważnie karcie gwarancyjnej wystawianej przez Consultronix SA, pośród warunków gwarancji znajdą następujące zastrzeżenie:

W przypadku sprzętu komputerowego, użytkownik traci uprawnienia gwarancyjne po zainstalowaniu jakiegokolwiek oprogramowania nieautoryzowanego przez Dział Serwisu Consultronix S.A.

I zapewne zadadzą sobie pytanie: A właściwie dlaczego? Cóż, przyczyn jest kilka i postaram się je tutaj pokrótce omówić.

.