Dostęp do zawartości strony jest możliwy tylko dla profesjonalistów związanych z medycyną lub obrotem wyrobami medycznymi.

Rak podstawnokomórkowy – bosal cell carcinoma

Autor:
Grażyna Kamińska-Winciorek, dr hab. n. med.

Rak podstawnokomórkowy (BCC) należy w chwili obecnej do najczęstszych nowotworów złośliwych u ludzi. Zazwyczaj dotyczy osób powyżej 60 roku życia, jednak średnia wieku gwałtownie obniżyła się i nowotwór ten coraz częściej poja­wia się u osób w wieku poniżej 50 roku życia.

Rak podstawnokomórkowy najczęściej lokalizuje się na twa­rzy, powyżej linii łączącej kącik ust z małżowiną uszną, ale może również dotyczyć skóry pleców (ryc.1) czy też kończyn.

Ryc. 1. Obraz makroskopowy raka podstawnokomórkowego, zlokalizowanego w obrębie pleców

Klinicznie może przybierać postać żywoczerwonego zgru­bienia, najczęściej z niegojącą się nadżerką, często pokrytą strupem, czasem guzka o perłowych brzegach lub o charak­terze miękkiej zmiany na szerokiej podstawie albo drążące­go wgłąb owrzodzenia. Rzadziej wyróżnia się postać barw­nikową charakteryzującą się ciemnym zabarwieniem guza.

Według Menziesa w dermoskopii barwnikowej postaci raka podstawnokomórkowego powinno zostać spełnionych 6 kryteriów diagnostycznych w postaci cech dermoskopo­wych, do których należą: -obecność dużych, szaroniebieskich gniazd w kształcie jaja, liczne szaroniebieskie ciałka, struktury przypominające liść klonu, struktury typu koła ze szprychami, owrzodzenie oraz naczynia rozgałęzione drzew­kowato.

Dermoskopowe cechy związane z zabarwieniem stwierdza się również w 30% raków podstawnokomórkowych, które klinicznie nie stanowią jego odmiany barwnikowej. W takich przypadkach raka podstawnokomórkowego -w odmianie guzkowej zazwyczaj stwierdza się obecność szaroniebie­skich gniazd w kształcie jaja. W powierzchownej odmianie BCC mogą występować struktury przypominające liść klonu, struktury typu koła ze szprychami oraz brązowe ziarnistości.

Odmiana powierzchowna charakteryzuje się częściej wystę­powaniem licznych, drobnych nadżerek, a także obecnością czerwonych oraz lśniących białych obszarów najlepiej uwi­docznionych w dermoskopii ze źródłem -światła spolaryzowanego. Częściej, niż w odmianie guzkowej, stwierdza się rów­nież obecność naczyń typu krótkich, cienkich teleangiektazji. Natomiast gdy typowe, grubsze teleangiektazje o charakterze naczyń rozgałęzionych drzewkowato przede wszystkim opi­suje się w odmianie guzkowej BCC.

Ponadto potwierdzenie obecności żółtawych, zrazikowatych struktur nie powinno skłaniać dermatologa do wykluczenia BCC, gdyż mogą one występowaćrównież -w raku podstawnokomórkowym z towarzyszącymi licznymi, żółtawymi ciałkami oraz strukturami typu torbieli przypominających prosaki.

Podsumowanie dermoskopii w raku podstawnokomórkowym stanowi rycina 2, na której widoczne są liczne naczynia roz­gałęzione drzewkowato oraz drobne nadżerki i centralnie zlo­kalizowane struktury o charakterze szaroniebieskich gniazd w kształcie jaja.

Ryc. 2. Obraz dermoskopowy raka podstawnokomórkowego – zaznaczona obecność licznych naczyń rozgałęzionych drzewkowato oraz drobnych nadżerek i centralnie zlokalizowanych struktur o charakterze szaroniebieskich gniazd w kształcie jaja

Znajomość powyższych cech dermoskopowych z pewnością będzie przydatna w rozpoznawaniu raków -podstawnokomórkowych często klinicznie nietypowych dla BCC, a zazwyczaj umiejscowionych w lokalizacjach tzw. estetycznych (kącik oka, powieka, nos).

Piśmiennictwo1. Bellucci C, Arginelli F, Bassoli S, Magnoni C, Seidenari S. Dermoscopic yellow structures in basal cell carcinoma. J Eur Acad Dermatol Venereol. 2013 doi: 10.1111/jdv.12092. [Epub ahead of print]2. Lallas A, Argenziano G, Kyrgidis A, Apalla Z, Moscarella E, Longo C, Ferrara G, Piana S, Benati E, Zendri E, Sotiriou E, Zalaudek I. Dermoscopy uncovers clinically undetectable pigmentation in basal cell carcinoma. Br J Dermatol. 2013 doi: 10.1111/bjd.12634. [Epub ahead of print]3. Liebman TN, Rabinovitz HS, Dusza SW, Marghoob AA. White shiny structures: dermoscopic features revealed under polarized light. J Eur Acad Dermatol Venereol. 2012; 26:1493-7.4. Menzies SW. Dermoscopy of pigmented basal cell carcinoma. Clin Dermatol. 2002; 20: 268-9.5. Micantonio T, Gulia A, Altobelli E, Di Cesare A, Fidanza R, Riitano A, Fargnoli MC, Peris K. Vascular patterns in basal cell carcinoma. J Eur Acad Dermatol Venereol. 2011;25:358-61.6. Scalvenzi M, Lembo S, Francia MG, Balato A. Dermoscopic patterns of superficial basal cell carcinoma. Int J Dermatol. 2008;47:1015-8.7. Takenouchi T. Key points in dermoscopic diagnosis of basal cell carcinoma and seborrheic keratosis in Japanese. J Dermatol. 2011; 38: 59-65.

Autorzy
Grażyna Kamińska-Wincior...

Ośrodek Diagnostyki i Le...