Rak podstawnokomórkowy - bosal cell carcinoma
Autor: dr hab. n. med. Grażyna Kamińska-Winciorek
Kategoria: Dermatologia Artykuł opublikowano w CX News nr 4/46/2013
Rak podstawnokomórkowy (BCC) należy w chwili obecnej do najczęstszych nowotworów złośliwych u ludzi. Zazwyczaj dotyczy osób powyżej 60 roku życia, jednak średnia wieku gwałtownie obniżyła się i nowotwór ten coraz częściej pojawia się u osób w wieku poniżej 50 roku życia.
Rak podstawnokomórkowy najczęściej lokalizuje się na twarzy, powyżej linii łączącej kącik ust z małżowiną uszną, ale może również dotyczyć skóry pleców (ryc.1) czy też kończyn.

Klinicznie może przybierać postać żywoczerwonego zgrubienia, najczęściej z niegojącą się nadżerką, często pokrytą strupem, czasem guzka o perłowych brzegach lub o charakterze miękkiej zmiany na szerokiej podstawie albo drążącego wgłąb owrzodzenia. Rzadziej wyróżnia się postać barwnikową charakteryzującą się ciemnym zabarwieniem guza.
Według Menziesa w dermoskopii barwnikowej postaci raka podstawnokomórkowego powinno zostać spełnionych 6 kryteriów diagnostycznych w postaci cech dermoskopowych, do których należą: -obecność dużych, szaroniebieskich gniazd w kształcie jaja, liczne szaroniebieskie ciałka, struktury przypominające liść klonu, struktury typu koła ze szprychami, owrzodzenie oraz naczynia rozgałęzione drzewkowato.
Dermoskopowe cechy związane z zabarwieniem stwierdza się również w 30% raków podstawnokomórkowych, które klinicznie nie stanowią jego odmiany barwnikowej. W takich przypadkach raka podstawnokomórkowego -w odmianie guzkowej zazwyczaj stwierdza się obecność szaroniebieskich gniazd w kształcie jaja. W powierzchownej odmianie BCC mogą występować struktury przypominające liść klonu, struktury typu koła ze szprychami oraz brązowe ziarnistości.
Odmiana powierzchowna charakteryzuje się częściej występowaniem licznych, drobnych nadżerek, a także obecnością czerwonych oraz lśniących białych obszarów najlepiej uwidocznionych w dermoskopii ze źródłem -światła spolaryzowanego. Częściej, niż w odmianie guzkowej, stwierdza się również obecność naczyń typu krótkich, cienkich teleangiektazji. Natomiast gdy typowe, grubsze teleangiektazje o charakterze naczyń rozgałęzionych drzewkowato przede wszystkim opisuje się w odmianie guzkowej BCC.
Ponadto potwierdzenie obecności żółtawych, zrazikowatych struktur nie powinno skłaniać dermatologa do wykluczenia BCC, gdyż mogą one występowaćrównież -w raku podstawnokomórkowym z towarzyszącymi licznymi, żółtawymi ciałkami oraz strukturami typu torbieli przypominających prosaki.
Podsumowanie dermoskopii w raku podstawnokomórkowym stanowi rycina 2, na której widoczne są liczne naczynia rozgałęzione drzewkowato oraz drobne nadżerki i centralnie zlokalizowane struktury o charakterze szaroniebieskich gniazd w kształcie jaja.

Znajomość powyższych cech dermoskopowych z pewnością będzie przydatna w rozpoznawaniu raków -podstawnokomórkowych często klinicznie nietypowych dla BCC, a zazwyczaj umiejscowionych w lokalizacjach tzw. estetycznych (kącik oka, powieka, nos).
Piśmiennictwo
1. Bellucci C, Arginelli F, Bassoli S, Magnoni C, Seidenari S. Dermoscopic yellow structures in basal cell carcinoma. J Eur Acad Dermatol Venereol. 2013 doi: 10.1111/jdv.12092. [Epub ahead of print]
2. Lallas A, Argenziano G, Kyrgidis A, Apalla Z, Moscarella E, Longo C, Ferrara G, Piana S, Benati E, Zendri E, Sotiriou E, Zalaudek I. Dermoscopy uncovers clinically undetectable pigmentation in basal cell carcinoma. Br J Dermatol. 2013 doi: 10.1111/bjd.12634. [Epub ahead of print]
3. Liebman TN, Rabinovitz HS, Dusza SW, Marghoob AA. White shiny structures: dermoscopic features revealed under polarized light. J Eur Acad Dermatol Venereol. 2012; 26:1493-7.
4. Menzies SW. Dermoscopy of pigmented basal cell carcinoma. Clin Dermatol. 2002; 20: 268-9.
5. Micantonio T, Gulia A, Altobelli E, Di Cesare A, Fidanza R, Riitano A, Fargnoli MC, Peris K. Vascular patterns in basal cell carcinoma. J Eur Acad Dermatol Venereol. 2011;25:358-61.
6. Scalvenzi M, Lembo S, Francia MG, Balato A. Dermoscopic patterns of superficial basal cell carcinoma. Int J Dermatol. 2008;47:1015-8.
7. Takenouchi T. Key points in dermoscopic diagnosis of basal cell carcinoma and seborrheic keratosis in Japanese. J Dermatol. 2011; 38: 59-65.