Rekonstrukcja przedniego odcinka oka z wykorzystaniem sztucznej tęczówki
Autorzy: lek. Dominik Bronicki, prof. dr hab. n. med. Marek Rękas, lek. Michał Patyk
Kategoria: Okulistyka Artykuł opublikowano w CX News nr 2/44/2013
Do niedawna w wielu przypadkach po urazach oczu, nierozwiązywalnym problemem było pogorszenie jakości widzenia wynikające z braku tęczówki oraz związany z tym faktem defekt kosmetyczny. Obecnie dzięki nowoczesnym narzędziom chirurgicznym oraz stałemu rozwijaniu technik mikrochirurgicznych, możliwa staje się poprawa wyników leczenia zarówno w sensie efektu funkcjonalnego jak i kosmetycznego. Tęczówka pełni funkcję przesłony regulującej ilość światła przechodzącego do wnętrza gałki ocznej oraz „bariery” oddzielającej przedni i tylny odcinek oka. Poza tym, pełni rolę estetyczną, nadając niepowtarzalny wygląd oka każdej osobie.

Wrodzony brak tęczówki lub jej pourazowe uszkodzenie stanowi istotny defekt funkcjonalny i kosmetyczny. W obecnej chwili, możliwe są różne sposoby postępowania chirurgicznego w leczeniu pierwotnego lub wtórnego braku tęczówki: wszczepienie kosmetycznej sztucznej soczewki, pierścieni dotorebkowych lub sztucznej tęczówki (1-5). Wydaje się, że tzw. sztuczna tęczówka (Dr Schmidt), dzięki zindywidualizowaniu do potrzeb konkretnego pacjenta, dobieraniu koloru tęczówki w oparciu o zdjęcia dostarczone przez pacjenta oraz zastosowaniu najwyższej jakości materiałów (biokompatybilny silikon), jest optymalnym wyborem w aniridii oraz uszkodzeniu pourazowym tęczówki i stanowi nowoczesne rozwiązanie w tego typu przypadkach.

Opis przypadku
Penetrujący uraz, jakiego doznał 20 letni mężczyzna, spowodował utratę dużej części tęczówki (fot. 1). Podczas pierwotnej operacji, którą przeprowadzono w 2009 roku bezpośrednio po urazie w miejscu zamieszkania chorego, usunięto częściowo wypadniętą tęczówkę oraz pęczniejące masy soczewkowe i zaopatrzono ranę rogówki szwami pojedynczymi. Od tego czasu oko było bezsoczewkowe z częściową aniridią, która była przyczyną dużego defektu kosmetycznego (fot. 2). Widzenie tego oka, po skorygowaniu wady refrakcji (+13.0 Dsph x -1.0 Dcyl ax 120°) było bardzo dobre, na poziomie 0.9-1.0 wg Snellena. Z tego powodu pacjent został zakwalifikowany do operacji z wykorzystaniem sztucznej tęczówki, którą wykonaliśmy w 2013 roku. Na podstawie dokumentacji fotograficznej została wykonana, dla pacjenta, tęczówka imitująca tęczówkę drugiego oka. W czasie operacji przeprowadzono witrektomię przednią, podszyto transkleralnie soczewkę oraz do twardówki została przyszyta sztuczna tęczówka. Implantacja tęczówki przeprowadzona była za pomocą podajnika przez cięcie w przezroczystej rogówce 2.75 mm (fot. 3). W czasie operacji nie odnotowywano powikłań. Rehabilitacja po operacji przebiegała bardzo szybko. Widzenie oka operowanego już w dniu następnym wynosiło 0.7 D, a miesiąc po operacji osiągnęło 0.9 D bez dodatkowej korekcji. W okresie rekonwalescencji również nie wystąpiły powikłania. Efekt funkcjonalny oraz kosmetyczny jest oceniany przez pacjenta bardzo dobrze.

Omówienie
Sztuczna tęczówka jest wysokiej jakości produktem pozwalającym pacjentom odczuwającym dyskomfort z powodu anatomicznego braku lub uszkodzenia tęczówki, powrócić do pełnej aktywności życiowej bez deficytów związanych z zaburzeniami wzrokowymi indukowanymi przez nadmiar wpadającego do oka światła czy obniżonej samooceny. Średnica zewnętrzna implantu, 12.8 mm, została tak zaprojektowana by umożliwić ewentualny wszczep w niemal całej populacji potencjalnych chorych. Natomiast średnica źrenicy (3.35 mm) gwarantuje, że w normalnych warunkach oświetleniowych różnice między zdrowym i operowanym okiem pozostają dla postronnego obserwatora niezauważalne (fot. 4 i 5). Sztuczna tęczówka produkowana jest w dwóch odmianach: bez siateczki polimerowej (do implantacji bezszwowej) oraz z siateczką polimerową (gdy do fiksacji wewnątrzgałkowej wykorzystuje się szwy). W zależności od rozmiaru ubytku istnieje możliwość implantacji całej tęczówki lub jej części po dopasowaniu do istniejącego fragmentu własnej tęczówki. Protokół badania i dokumentacji fotograficznej poprzedzającej zamówienie implantu gwarantuje w pełni spersonalizowaną, „szytą na miarę” sztuczną tęczówkę, która stwarza pacjentowi szansę na nową jakość życia.

W tym przypadku operacja była finansowana ze środków Narodowego Funduszu Zdrowia za co dziękujemy wszystkim decydentom, którzy się do tego przyczynili.
