Dostęp do zawartości strony jest możliwy tylko dla profesjonalistów związanych z medycyną lub obrotem wyrobami medycznymi.

Współczesna optometria

Zadania i kierunki rozwoju

Autor:
Sylwia Kropacz-Sobkowiak, dr

Słowo od redakcji: W związku ze zmieniającymi się potrzebami rynku okulistycznego i optycznego oraz postępem technologicznym w ostatnich latach rośnie znaczenie zawodu optometrysty. Dynamiczny rozwój tej profesji skłonił nas do przeprowadzenia rozmowy ze specjalistką w dziedzinie, dr Sylwią Kropacz-Sobkowiak, która opowiedziała nam o specyfice pracy optometrysty, bieżącej sytuacji optometrii w Polsce oraz o wyzwaniach, jakie stoją przed jej profesją na przyszłość.

X

Redakcja: Kim jest optometrysta?
Sylwia Kropacz-Sobkowiak: Optometrysta to specjalista ochrony wzroku, który zajmuje się szeroko pojętą korekcją wad wzroku oraz rehabilitacją układu wzrokowego. Jest to dosyć ogólne określenie, ale myślę, że prawdziwe w większości krajów, w których istnieje ten zawód. W państwach z dobrze rozwiniętym systemem opieki zdrowotnej optometryści są specjalistami pierwszego kontaktu w ochronie zdrowia oczu pacjenta, dlatego do ich kompetencji może należeć również diagnostyka chorób oczu, a także podstawowe leczenie np. zapalenia spojówek. Przy założeniu, że optometrysta jest odpowiednio wyszkolony, takie rozwiązanie może być efektywne systemowo i korzystne dla pacjentów.

R: Jak jest z optometrią w Polsce?
SKS: W Polsce jest to zawód, który cały czas jest w fazie rozwoju. Na samych uczelniach kształcących optometrystów istnieje wiele koncepcji i modeli tej profesji. Ostatecznie jednak rynek i jego potrzeby określają to, czym na co dzień zajmuje się optometrysta. Obecnie największa liczba optometrystów zatrudniana jest w salonach optycznych, gdzie ich zadaniem jest badanie refrakcji oraz dobór korekcji głównie okularowej u osób dorosłych. Tutaj szczególnie przydatne są umiejętności optometrysty, wykorzystanie procedur badania refrakcji subiektywnej, badania akomodacji i widzenia obuocznego przy dopasowaniu tych najbardziej zaawansowanych konstrukcji okularowych. Myślę jednak, że jest to ta część kompetencji optometrysty, którą w najbliższym czasie będą mogły z powodzeniem przejąć urządzenia do badania refrakcji. Człowiek-specjalista będzie potrzebny do badania refrakcji jedynie u bardziej wymagających pacjentów z większymi lub bardziej skomplikowanymi wadami wzroku.

R: Czy optometryści będą gotowi na zmiany, nowe technologie, sztuczną inteligencję, która bada refrakcję?
SKS: Optometryści są bardzo dobrze zorganizowaną grupą specjalistów, posiadają organizacje zawodowe oraz branżowe, które aktywnie działają i – co więcej – współpracują z podobnymi grupami z innych krajów. Przykładem tutaj może być działalność Polskiego Towarzystwa Optometrii i Optyki w Europejskiej Radzie Optometrii i Optyki, w której pracach mam przyjemność brać udział od ponad 10 lat. Regularnie spotykamy się z optometrystami z innych krajów europejskich. Wspólnie monitorujemy legislację, która może mieć wpływ na nasz zawód w Unii Europejskiej, działamy też w interesujących nas grupach roboczych Komisji Europejskiej. Myślę, że to są niezwykle ważne aktywności, wiemy jakich nowych regulacji możemy oczekiwać i jak się do nich przygotować. Podobnie działamy lokalnie, Polskie Towarzystwo Optometrii i Optyki współpracuje z Ministerstwem Zdrowia oraz innymi urzędami w wielu konsultacjach i projektach. Pod względem organizacyjnym, uważam, że będziemy gotowi. Trochę trudniej będzie jednak z kształceniem optometrystów, które już teraz powinno się zmieniać i zawierać takie zagadnienia, jak: wykorzystanie telemedycyny, sztucznej inteligencji, nowych technologii oraz urządzeń w optometrii, dedykowanie specjalnych zajęć do najbardziej aktualnych kwestii np. kontrola progresji krótkowzroczności czy ochrona zdrowia oczu starzejącego się społeczeństwa.

R: Jakie są jeszcze zadania, które wykonują optometryści w Polsce?
SKS: Praca w zawodzie optometrysty może być bardzo różnorodna, począwszy od pracy we wspomnianym już salonie optycznym i badaniu wad refrakcji pod okulary, poprzez pracę w klinikach okulistycznych, aż do pracy na uczelni oraz w instytutach badawczych. Uważam jednak, że w przyszłości możemy również mieć coraz więcej niezależnych klinik optometrycznych. Sama mam przyjemność prowadzić swoją praktykę właśnie w takim miejscu, w którym zespół optometrystów oraz ich asystentów zajmuje się badaniem wad refrakcji, doborem pryzmatów i pomocy dla osób słabowidzących, a także dopasowaniem specjalistycznych soczewek kontaktowych. Zajmujemy się korekcją oraz rehabilitacją widzenia u pacjentów w każdym wieku, od niemowląt do osób 80+. Dzięki najnowszym urządzeniom do badania refrakcji oraz doświadczeniu możemy badać i dopasowywać korekcję pacjentom z wszelkimi niepełnosprawnościami, również takim, z którymi nie ma kontaktu. Uzupełnieniem działań optometrystów jest zespół terapeutów, którzy przeprowadzają aktywną terapię widzenia z pacjentami oraz innych specjalistów (okulista, neurolog, logopeda, psycholog, fizjoterapeuta, optyk okularowy). Jest to doskonały przykład szerokiego zakresu działań, jakimi może się zajmować optometrysta oraz dobrze pokazuje to, jak ważna jest współpraca optometrystów z innymi specjalistami przy opiece nad pacjentem.

R: Czym w optometrii zajmuje się Pani?
SKS: W mojej praktyce zajmuję się przede wszystkim dopasowaniem soczewek kontaktowych, przy czym nie są to jedynie soczewki kontaktowe produkowane seryjnie, ale również soczewki indywidualnie projektowane dla pacjenta. Zaopatrujemy w soczewki kontaktowe pacjentów po urazach rogówki, po przeszczepach rogówki, ze stożkiem rogówki oraz w wielu innych nieprawidłowościach powierzchni oka. Często aplikacja indywidualnych soczewek kontaktowych jest dla tych pacjentów jedyną możliwością uzyskania optymalnego/dobrego widzenia, dzięki któremu mogą pracować, prowadzić samochód czy poruszać się swobodnie w przestrzeni. Bardzo dużą grupą moich pacjentów są dzieci – dopasowuję soczewki kontaktowe zarówno niemowlakom, jak i małym dzieciom przy wskazaniach medycznych np. po operacji zaćmy wrodzonej czy przy wysokich wadach wzroku i różnowzroczności. Kolejną dużą grupą moich pacjentów są dzieci w wieku szkolnym z narastającą krótkowzrocznością, dla których mamy kilka produktów pozwalających im zarówno skorygować wadę wzroku, a także zahamować jej progresję. Są to dopasowywane przez nas soczewki wieloogniskowe do kontroli progresji krótkowzroczności oraz soczewki ortokeratologiczne, czyli sztywne soczewki kontaktowe, które skorygują wadę wzroku podczas snu.

R: Jak Pani widzi najbliższą przyszłość optometrii?
SKS: Przyszłość zależy od samej profesji oraz tego, jak będzie się rozwijała i w jaki sposób uczelnie kształcące optometrystów, organizacje zawodowe, a także sami optometryści będą reagowali na zmiany rynku. Badanie podstawowych wad refrakcji zapewne będziemy musieli oddać urządzeniom oraz sztucznej inteligencji, które prawdopodobnie zrobią to szybko i dokładnie. Optometryści będą jednak musieli nadal badać refrakcję u pacjentów z bardziej złożonymi wadami wzroku lub u tych, u których nie będą obejmowały algorytmy urządzeń do badania refrakcji. Jest to olbrzymia szansa dla optometrystów, którzy będą mogli zajmować się badaniem bardziej wymagającym, złożonym i w ten sposób w pełni wykorzystać swoje kompetencje. Ponadto znajdzie się wówczas przestrzeń do zaangażowania optometrystów w profilaktykę i diagnostykę chorób oczu wspieraną przez sztuczną inteligencję. Osobiście jestem wielką entuzjastką urządzeń oraz nowych technologii, które pomagają nam badać pacjentów i dopasowywać pomoce optyczne do ich potrzeb. Precyzja, a także możliwości badań oraz analizy pomiarów w obecnie dostępnych urządzeniach, takich jak topografy rogówki czy tomografy oka, jeszcze kilkanaście lat temu wydawały się istnieć tylko w książkach science-fiction, a dzisiaj są naszą rzeczywistością dostępną w wielu gabinetach optometrycznych.

Zapraszam na cykl moich webinarów, więcej na stronie 39. ♦

Autorzy
Sylwia Kropacz-Sobkowiak...

Eye-Point, gabinet specj...

Dowiedz się więcej
EYE-POINT