Refleksyjna mikroskopia konfokalna in vivo (ang. in vivo reflectance confocal microscopy, RCM) to nowoczesna, nieinwazyjna metoda obrazowania skóry. Pozwala zwizualizować tkanki w rozdzielczości porównywalnej do tej uzyskiwanej w klasycznym badaniu histopatologicznym. Podczas badania skóry można zobrazować: naskórek wraz z jego warstwami oraz skórę właściwą – warstwę brodawkowatą i górną część warstwy siateczkowatej, a także przydatki skóry. Zdjęcia uzyskane techniką RCM – tzw. przekroje optyczne – odpowiadają horyzontalnym przekrojom poszczególnych warstw skóry na określonej głębokości, a jej maksymalna wartość w tej technice wynosi około 200-300 μm. Jest to największe ograniczenie tej metody obrazowania, szczególnie w przypadku zaawansowanych zmian nowotworowych. Naciekające głęboko guzy lub towarzyszące im zgrubienia naskórka uniemożliwiają prawidłowy wgląd w głębsze warstwy podczas badania RCM.

Takie badanie zmian skórnych jest szczególnie przydatne w diagnostyce onkologicznej – zwłaszcza w rozpoznawaniu czerniaka i niemelanocytarnych guzów skóry. W 2007 roku Giovanni Pellacani i wsp., na podstawie przeprowadzonych badań, opracowali kryteria diagnostyczne zastosowania mikroskopii konfokalnej w rozpoznaniu czerniaka (tab. 1.). Zaproponowane cechy w znacznym stopniu pokrywają się z odchyleniami widocznymi w klasycznym badaniu histopatologicznym: obecność atypowych melanocytów na poziomie połączeń skórno-naskórkowych, obecność okrągłych komórek pagetoidalnych w naskórku w postaci pojedynczych, rozsianych komórek lub zgrupowanych w formie gniazd (fot.1, 2.). Po zobrazowaniu zmiany w RCM i podsumowaniu znalezionych nieprawidłowości otrzymany wynik, 3 lub więcej punktów, wskazuje na rozpoznanie czerniaka z czułością 97,3% i swoistością 72,3%.

Należy podkreślić, że wciąż złotym standardem i jedyną metodą pozwalającą potwierdzić rozpoznanie czerniaka jest badanie histopatologiczne. Badanie RCM stanowi jednak ogromny przełom w dynamicznie rozwijającej się dziedzinie nieinwazyjnego obrazowania chorób skóry. Jako technika nieinwazyjna w niektórych przypadkach pozwala uniknąć biopsji skóry lub zabiegu chirurgicznego. Jest to szczególnie ważne w sytuacji, gdy podejrzana onkologicznie zmiana znajduje się w miejscu posiadającym istotne walory estetyczne, czy też w okolicach anogenitalnych (np. skóra twarzy, owłosiona skóra głowy, okolice narządów intymnych). RCM to wciąż relatywnie młoda, prężnie rozwijająca się metoda obrazowania skóry. Dalsze badania i popularyzacja refleksyjnej mikroskopii konfokalnej z pewnością doprowadzą do jej upowszechnienia i rozwoju. ♦