Dzieci, podobnie jak dorośli, bardzo często trafiają do gabinetów dermatologicznych w celu rutynowej oceny znamion melanocytowych. Najczęściej jednak główną przyczyną konsultacji lekarskich jest ocena znamion melanocytowych, które ulegają bądź gwałtownemu powiększaniu się, wybarwieniu, odbarwieniu lub pojawiają się de novo. Obecnie odnotowuje się wzrost liczby zachorowań na czerniaka wśród dzieci, aczkolwiek liczba ta jest ciągle znamiennie niższa niż wśród dorosłych, a odsetek nowych przypadków czerniaka u osób poniżej 20 r.ż. waha się od 1 do 4%. Znajomość obrazów dermoskopowych wśród lekarzy wielu specjalności potencjalnie zwiększa częstość wykrywania czerniaka we wczesnej fazie jak i również pozwoli uniknąć niepotrzebnych zabiegów wycięcia chirurgicznego wybranych zmian.

Znamię Spitz (naevus Spitz) jest najczęstszym symulatorem czerniaka pod względem klinicznym, dermoskopowym i histopatologicznym. Znamię Spitz pojawia się zazwyczaj u pacjentów poniżej 15 r.ż., z równą częstością u dziewcząt i chłopców (1:1). Znamię Spitz u dzieci najczęściej lokalizuje się w obrębie kończyn dolnych, na tułowiu, a także na głowie i szyi. Występuje w kilku postaciach klinicznych – początkowo jako jasnoróżowy guzek, najczęściej na skórze twarzy u dzieci (klasyczne znamię Spitz). Następnie może przechodzić w blaszkę. Czasem występuje też jako szaroniebieska plamka (znamię Reeda) – najczęściej stwierdzana u młodych osób dorosłych w obrębie górnej części klatki piersiowej, która często może wykazywać tendencję do guzkowego wzrostu, z tworzeniem nierównej powierzchni o różnorodnej barwie. W dermoskopii znamię Spitz przypomina w 50% przypadków charakterystyczny objaw wybuchu gwiazdy (straburst pattern) (fot.1.), czasem cechuje go wzorzec globularny. W bardzo rzadkich przypadkach tzw. wysiewnej postaci znamienia Spitz, w obrębie różowych guzków stwierdza się wzorzec naczyniowy z licznymi naczyniami typu kropek, linijnych oraz przecinkowatych, natomiast w zmianach barwy brązowej widoczna jest siateczka zwężająca się obwodowo. Nino i wsp. sugerują obserwację znamion o wzorcu typu wybuchu gwiazdy u dzieci poniżej 12 roku życia co 6 miesięcy w ciągu pierwszych 2-3 lat, a następnie co 12 miesięcy. Znamię Spitz powinno być chirurgicznie usunięte w przypadkach szybkiego wzrostu, zmiany kształtu i zabarwienia, pojawienia się u osób dorosłych, mimo typowego obrazu w badaniu dermoskopowym. Obecnie u dzieci zaleca się również szczególną ostrożność podczas monitorowania znamion Spitz, przede wszystkim w przypadku jego nietypowego obrazu dermoskopowego. Ferrara i wsp. proponują wycięcie znamion o wzorcu spitzoidalnym zawsze w przypadku zmian guzkowych (bez względu na barwę różową czy też niebieską), zarówno u dzieci jak i dorosłych, szczególnie w przypadkach o średnicy przekraczającej 1 cm oraz z towarzyszącym owrzodzeniem, jak i również zmiany spitzoidalne płaskie lub w postaci blaszki – u młodzieży po okresie dojrzewania oraz przed okresem dojrzewania, jeśli wykazują atypowy wzorzec spitzoidalny.

Piśmiennictwo1. Price H.N., Schaffer J.V.: Congenital melanocytic nevi-when to worry and how to treat: Facts and controversies. Clin. Dermatol., 2010, 28, 293-302.2.Manganoni A.M., Farisoglio C., Tucci G. Facchetti F, Ungari M, Calzavara-Pinton PG.: Thin primary cutaneous melanoma in childhood and adolescence: report of 12 cases. Pediatr. Dermatol., 2009, 26, 356-357.3.Kamińska-Winciorek G. Ekspozycja ultrafioletowa a znamiona melanocytowe u dzieci-profilaktyka i zasady postępowania. Red. Otto-Buczkowska E. w Co nowego w pediatrii? ,Cornetis, Wrocław, 2011, (wyd.2), 491-501.4.Braun Falco O., Plewig G., Wolff H.H., Burgdorf W.H.C.: Dermatologia. t. 2. Czelej, Lublin 2004, 1419-1459.5.Soyer H.P., Argenziano G., Ruocco V., Chimenti S.: Dermoscopy of pigmented skin lesions (part II). Eur. J. Dermatol., 2001, 11, 483-498.6.Requena C., Requena L., Kutzner H., Sánchez Yus E.: Spitz nevus: a clinicopathological study of 349 cases. Am. J. Dermatopathol., 2009, 31, 107-116.7.Ferrara G, Argenziano G, Soyer HP, Chimenti S, Di Blasi A, Pellacani G. i wsp.: The spectrum of Spitz nevi: a clinicopathologic study of 83 cases. Arch Dermatol., 2005, 141(11), 1381-1387.8.Kilinc Karaarslan I, Ozdemir F, Akalin T, Ozturk G, Turk BG, Kandiloglu G. Eruptive disseminated Spitz naevi: dermatoscopic features. Clin Exp Dermatol., 2009, 34(8), e807-810. 9.Nino M, Brunetti B, Delfino S, Brunetti B, Panariello L, Russo D. Spitz nevus: follow-up study of 8 cases of childhood starburst type and proposal for management. Dermatology., 2009, 218(1), 48-51.10.Ferrara G, Zalaudek I, Savarese I, Scalvenzi M, Argenziano G. Pediatric atypical spitzoid neoplasms: a review with emphasis on 'red’ (’spitz’) tumors and 'blue’ (’blitz’) tumors. Dermatology, 2010, 220(4), 306-310.11.Ferrara G, Soyer HP, Malvehy J, Piccolo D, Puig S, Sopena J. i wsp: The many faces of blue nevus: a clinicopathologic study. J Cutan Pathol., 2007, 34(7), 543-551.