W najnowszym numerze CX News nr 2/73/2022:
Drodzy czytelnicy!
Żyjemy w ciekawych czasach. Z jednej strony, mamy ciąg nieoczekiwanych zdarzeń z jakimi boryka się współczesny świat. Z drugiej, trudny do ogarnięcia postęp.
Jesteśmy świadkami rewolucji technologicznej w medycynie. Nikogo już nie dziwi, że algorytmy na co dzień wspierają procesy diagnostyczno-terapeutyczne. Za pomocą technologii VR możemy zrozumieć, jak czuje się człowiek w trakcie ataku migreny, a dzięki połączeniu technologii 3D i mechanizmu odczytującego ruch mięśni powstały protezy naśladujące naturalny ruch palców. Mamy już nawet inteligentne tabletki, które wiedzą, kiedy mają uwolnić lekarstwo. Naukowcy niestrudzenie eksplorują człowieka w wersji mikro. Lekarze otrzymują coraz lepsze narzędzia, za pomocą których mogą zaglądnąć głębiej (np. dzięki Refleksyjnej Skaningowej Mikroskopii Konfokalnej, aż do górnych warstw skóry właściwej), analizować dokładniej (np. dzięki dostosowaniu prędkości skanowania w aparatach OCT z funkcją SHIFT), czy wykorzystywać sztuczną inteligencję i dedykowane algorytmy do przeglądania obrazów z badań (np. RTG). Lekarze coraz częściej mogą polegać na zaawansowanej technologii robotycznej (od niedawna aparat Genesis wspomaga leczenie pacjentów z arytmiami serca w Narodowym Instytucie Kardiologii). Z kolei w radioterapii technologia SGRT wykorzystuje kamery 3D i funkcje rozszerzonej rzeczywistości, znacznie zwiększając bezpieczeństwo podczas naświetlania.
Postęp medycyny nie jest możliwy bez nieustannej próby zrozumienia człowieka w wersji mikro i makro. Dlatego też, podczas jesiennej sesji kosmicznej zderzyliśmy ze sobą dwa spojrzenia na człowieka. O kosmosie opowiedział nam gen. M. Hermaszewski, a do mikrokosmosu odwołał się lek. T. Kuc. Temat kontynuujemy także na łamach tego numeru.
Mija kolejny rok (2022). Dla większości z nas był zaskoczeniem. Z dużym entuzjazmem wzięliśmy udział w akcji „Czysta Odra”, by dosłownie chwilę później dowiedzieć się, że ma tam miejsce katastrofa ekologiczna. Tym samym inicjatywa Fundacji Why Not stała się bardzo medialna, a same wyniki badań stanu wody szybko zaczęły być narzędziem politycznym. Więcej o tym na kolejnych stronach.
Jednak mimo bliskości wojny, ogólnoświatowego kryzysu i nieustającego widma pandemii wciąż dajemy radę. Jak? Po szczegóły zapraszam do ciekawych artykułów z działu Kultura i Nauka. Życzę nam wszystkim, byśmy żyli zgodnie z etosem prof. Józefa Kałużnego i pozostawili po sobie tak wiele ludzkiej życzliwości.
Udanej lektury!
Opublikowane artykuły:
Dodatkowa para oczu. Moje doświadczenie z USG SK MED
W praktyce każdego lekarza, a tym bardziej lekarza okulisty, niezawodny sprzęt jest kluczowy dla postawienia dokładnej diagnozy. Badania dodatkowe, uzupełniające i wspomagające te podstawowe, takie jak na przykład badanie przy lampie szczelinowej są wszechobecne w codziennej praktyce i stały się już jej niezbędną częścią. Jednym z takich badań dodatkowych w okulistyce jest ultrasonografia oczu. Od ponad pół roku mam przyjemność pracować na aparacie USG SK-3000A firmy SK MED. Na pierwszy rzut oka sprzęt wydaje się niepozorny ze względu na swój podręczny i kompaktowy rozmiar, jednak skrywa w sobie wszystkie elementy niezbędne w USG tj. świetną jakość obrazu oraz wiele bardzo przydatnych dodatkowych funkcji.
Nowa odsłona MR Q. Premiera lasera YAG/SLT
„Kto nie idzie do przodu, ten się cofa” – ponadczasowe słowa wypowiedziane przez J. W. Goethego nieustannie inspirują inżynierów medycznych firmy Meridian Medical. Producent już w 1982 roku zaprezentował pierwszy na świecie dostępny komercyjnie laser Nd:YAG – Microruptor II. W tym roku premierę miał najnowszy model lasera MR Q SLT – udoskonalona wersja Microruptora bazująca na jego powtarzalności i skuteczności.
Nowości w RETevalu®. Odpowiedź na rosnące zapotrzebowanie
Firma LKC Technologies Ltd. zawsze stawiała sobie za cel rozwój produktu i, jeśli to technicznie możliwe, spełnianie oczekiwań klientów.
W maju 2022 roku wprowadziliśmy na rynek nowe elektrody. Była to odpowiedź na rosnące zapotrzebowanie na badania elektroretinografczne u bardzo małych dzieci. Jako, że nasi użytkownicy są już zaznajomieni z elektrodami Sensor Strip w ich regularnym rozmiarze, postanowiliśmy nie dokonywać rewolucji. Postawiliśmy na ewolucję, aby można było łatwiej interpretować wyniki.
Odkryj jeszcze więcej. Nowe funkcje w ANTERIONIE®
„Uncover more!” – to hasło wprowadzające nową wersję oprogramowania dla platformy ANTERION przeznaczonej do obrazowania przedniego odcinka oka. Czy rzeczywiście oprogramowanie pozwoli użytkownikom jeszcze bardziej rozszerzyć możliwości diagnostyczne tej zaawansowanej platformy? Sprawdźmy!
Technologia SPECTRALIS SHIFT. Prędkość dostosowana do potrzeb
Heidelberg Engineering od lat wyznacza trendy w diagnostyce okulistycznej. Niedościgniona technologia śledzenia ruchu gałki ocznej, konfokalna optyka czy unikalne oprogramowanie każdego dnia wspierają lekarzy w podejmowaniu najtrudniejszych decyzji klinicznych. To jednak nie wszystko. Przed nami nowa generacja tomografów SPECTRALIS z technologią SHIFT. Jest to pierwszy komercyjnie dostępny aparat OCT, który pozwala na zmianę prędkości skanowania, można wybrać spośród trzech: 20 kHz, 85 kHz i 125 kHz. Nowa architektura źródła OCT powstała, aby znaleźć równowagę pomiędzy jakością obrazu i szybkością badania w każdym indywidualnym przypadku. Możliwość zmiany prędkości skanowania pozwala na uzyskanie optymalnych jakościowo skanów, a także poprawia komfort i efektywność pracy.
Współczesna optometria. Zadania i kierunki rozwoju
Słowo od redakcji: W związku ze zmieniającymi się potrzebami rynku okulistycznego i optycznego oraz postępem technologicznym w ostatnich latach rośnie znaczenie zawodu optometrysty. Dynamiczny rozwój tej profesji skłonił nas do przeprowadzenia rozmowy ze specjalistką w dziedzinie, dr Sylwią Kropacz-Sobkowiak, która opowiedziała nam o specyfice pracy optometrysty, bieżącej sytuacji optometrii w Polsce oraz o wyzwaniach, jakie stoją przed jej profesją na przyszłość.
Kiedy warto odejść od standardów? Witrektomia 23, 25 czy 27G?
Postęp technologiczny w zakresie witrektomii umożliwił wykonywanie zabiegów chirurgicznych za pomocą systemów w rozmiarach od 23 do 27G. Złotym standardem jest 23G, jednak w niektórych przypadkach warto dać szansę mniejszej alternatywie. System o rozmiarze 27G wymaga cięcia o średnicy zaledwie 0,42 mm, co pozwala na perfekcyjne zasklepienie się ran, zmniejsza stan zapalny oraz ból pooperacyjny w porównaniu do witrektomii 25G (Kaushik, et al., 2022; Schaal, et al., 2014). W przypadku witreoretinopatii proliferacyjnej (PVR) i retinopatii cukrzycowej proliferacyjnej (PDR) mniejsza średnica narzędzi pozwala na bardziej precyzyjną manipulację. Wskazania chirurgiczne w witrektomii przez część płaską ciała rzęskowego (PPV) 27G obejmują: otwór plamki, ERM, zespół trakcji szklistkowo-plamkowych, obrzęk plamki, krwawienia w tylnym odcinku, trakcyjne odwarstwienie siatkówki, zmętnienie ciała szklistego, a także cukrzycowe odwarstwienie trakcyjne, przedarciowe odwarstwienie siatkówki (RRD), zapalenie wnętrza gałki ocznej i krwotok podplamkowy.
Lotnik musi mieć sokoli wzrok
,,Lotnik musi mieć sokoli wzrok" - tak pisały czasopisma lotnicze, w których jako pacholę się zaczytywałem. Marzyłem bowiem, żeby zostać lotnikiem. Były tam rekomendacje, jak dbać o wzrok. Zgodnie z zaleceniami odbywałem spacery, by patrzeć na odległe zielone łąki i lasy. Jadłem też dużo marchewki. Pierwsze badanie przez lotniczą komisję lekarską było pozytywne. Nawet zdziwiłem się, że potrafiłem rozróżniać subtelne barwy i precyzyjnie określić odległości.
Okiem eksperta - Lek. Tomasz Kuc
W codziennej praktyce uzyskanie satysfakcjonującej refrakcji bywa problematyczne, ze względu na pojawiające się utrudnienia w procesie wszczepu implantu. Najważniejsze z nich to: bezsoczewkowość powiązana z brakiem wsparcia torebki tylnej, podwichnięcie implantu, a szczególnie przemieszczenie sztucznej soczewki wewnątrzgałkowej do komory ciała szklistego.
Soczewka Aspira 3P-aVA w nowej odsłonie. Metoda fiksacji transskleralnej
Jednym z czynników wpływających na poprawne przeprowadzenie fiksacji transskleralnej soczewki wewnątrzgałkowej techniką Yamane jest dobór odpowiedniego implantu. Spośród dostępnych na rynku soczewek na uwagę zasługuje Aspira 3P-aVA niemieckiej firmy HumanOptics.
Diagnostyka wieloobiawowej choroby uwarunkowanej genetycznie. Doświadczenie z pracy na systemie vexia
Jestem użytkownikiem FotoFinder od 15 lat. Obecnie pracuję na modelu vexia z kamerą medicam 800. Każdy pacjent z chorobami skóry i przed zabiegami medycyny estetycznej ma wykonywaną pełną dokumentację w systemie FotoFinder, która pozwala ocenić przebieg terapii.
Okno w głąb skóry. Nieinwazyjna histopatologia XXI wieku w zasięgu ręki
Historia histologii sięga XVII wieku. Barwniki, parafina, kriostaty, pierwsze mikroskopy – wszystko to doprowadziło do tego, gdzie obecnie jesteśmy. Momentu, gdy na podstawie niewielkiego wycinka tkanki specjaliści decydują o rozpoznaniu rzutującym na przyszłość każdego zaniepokojonego swoim stanem pacjenta.
Neofobia = strach przed nowym. Laser (neoV) 1940 nm
Od lat pracuję z flebologami i chirurgami naczyniowymi. Rynek oferuje całą gamę możliwości leczenia niewydolnych żył kończyn dolnych. Nieustannie toczą się debaty dotyczące przewagi metod termicznych nad nietermicznymi, parametrów zabiegowych i technik, które skutkowałyby rozwiązaniem problemu „na stałe”. W 2019 roku na polskim i światowym rynku zaprezentowana została najnowsza technologia laserowa – urządzenie o długości fali 1940 nm. Mimo, iż od tej premiery minęły już 3 lata, część środowiska nadal podchodzi do niej sceptycznie. Czy będę w stanie uwolnić tę część czytelników od tytułowej neofobii? Sprawdźmy.
Wewnątrzżylna ablacja termiczna przy użyciu lasera (EVLA), a żylne powikłania zakrzepowo–zatorowe (VTE)
Występowanie żylaków kończyn dolnych najczęściej wiąże się z niewydolnością żył odpiszczelowej (GSV) i odstrzałkowej (SSV). Dawniej żylaki leczono usuwając główny pień żylny oraz dopływy i/lub perforatory. Dzięki potwierdzeniu bezpieczeństwa i skuteczności metody wewnątrznaczyniowej ablacji laserowej (EVLA) od ponad dwóch dekad jest ona stosowana powszechnie. Leczenie to jest obecnie preferowaną procedurą. Dysponujemy danymi i doświadczeniem nie tylko na temat jej skuteczności, ale i ewentualnych działań niepożądanych. Większość z niepożądanych zdarzeń, przy zastosowaniu odpowiedniej techniki zabiegu, udaje się ograniczyć do minimum i mają one charakter przemijający. Częstość występowania wielu z nich spadła po wprowadzeniu laserów o długości fali > 1460 nm[1], a obecnie 1940 nm oraz światłowodów, w tym radialnych, a szczególnie wielopierścieniowego - Infinite Ring, co potwierdzają także doświadczenia Centrum Flebologii.
Nowość w ofercie. C-RAD producent systemów do radioterapii
Słowo od redakcji: Mamy przyjemność poinformować o rozpoczęciu współpracy z firmą C-RAD, producentem systemu SGRT stosowanego przy procedurach Radioterapii Sterowanej Obrazem Powierzchni Ciała Pacjenta. Zastosowanie SGRT zwiększa dokładność pozycjonowania pacjenta i zapewnia ciągłą kontrolę jego położenia, co w efekcie znacząco wpływa na poprawę bezpieczeństwa całego procesu naświetlania.
Określenie oszczędności czasu i zasobów w obszarze kontroli planów naświetlania w przykładowej klinice
Wprowadzenie
Dane cytowane w tym raporcie zostały przekazane przez fizyków medycznych z jednej z sieci klinik używających sprzęt IQM. W wielu miejscach na świecie, w celach kontroli planu leczenia, a także zapewnienia jego jakości wykorzystywany jest system PTW Octavius. Oczywiście używane są również fantomy 3D innych producentów, ale drobne różnice pomiędzy nimi nie mają wpływu na wyniki tej analizy.
Robotyczny system nawigacji magnetycznej do leczenia zaburzeń rytmu serca
W styczniu 2022 roku w Narodowym Instytucie Kardiologii otworzyliśmy długo wyczekiwane Centrum Zaburzeń Rytmu Serca. Na czterech nowoczesnych salach zabiegowych codziennie przeprowadzamy zabiegi ablacji, implantujemy urządzenia wszczepialne, a także wykonujemy, należące do najtrudniejszych, zabiegi ekstrakcji układów stymulujących, ICD i CRT.
Mały aparat do zadań specjalnych. Nowość w ofercie
Codzienna praktyka szpitalna w dużej mierze opiera się na szeregu urządzeń diagnostycznych wykorzystujących promieniowanie X. Aparaty RTG stacjonarne, przyłóżkowe, mammografy, tomografy komputerowe to urządzenia będące przeważnie na wyposażeniu Zakładów Diagnostyki Obrazowej z dedykowanym personelem wykonującym badania. Jednak najprawdopodobniej najliczniejszą grupą sprzętów bazujących na promieniowaniu X są śródoperacyjne aparaty z ramieniem C. W przeciwieństwie do urządzeń z ZDO – są one obsługiwane przez lekarzy podczas zabiegów. Ciężar, gabaryty, obecność innych systemów na sali operacyjnej to tylko kilka przykładów utrudnień z jakimi spotykają się chirurdzy. Producenci nieustannie dokładają starań, aby tę sytuację poprawić, czego owocem stał się aparat XiScan 5000 z mini ramieniem C firmy FM Control – przedstawiciela kompaktowych, mobilnych systemów do obrazowania fluoroskopowego podczas zabiegów.
A jednak wojna!
Rosja zaatakowała Ukrainę, pomimo dyplomatycznych starań świata zachodniego zmierzającego do zażegnania agresji.
Dzień 24 lutego 2022 roku mocno nadwyrężył poczucie bezpieczeństwa w naszym regionie oraz miał wpływ na sytuację geopolityczną w Europie i na świecie.
Człowiek renesansu, dżentelmen polskiej okulistyki. Wspomnienie prof. Józefa Kałużnego
Krzysztof Smolarski: Profesor Tadeusz Krwawicz ma swoją ulicę w Lublinie, a ostatnio skwerem uhonorowano, jako chyba drugiego w historii, polskiego okulistę prof. Józefa Kałużnego. To znaczy, że Ojciec był w Bydgoszczy ważną osobą i to nie tylko przez wzgląd na okulistykę.
Bartłomiej Kałużny: To prawda. Myślę, że duże znaczenie miało też to, że był mocno zaangażowany w rozwój Collegium Medicum im. Ludwika Rydygiera (wtedy Akademii Medycznej) w Bydgoszczy. W uczelni pełnił funkcje prodziekana, później dziekana, aż w końcu przez dwie kadencje był rektorem. Z pewnością z punktu widzenia miasta była to bardzo ważna część działalności. Druga rzecz, to fakt, że Ojciec był niewątpliwie osobą towarzyską i lubianą. Nadal wielu Jego dawnych kolegów i przyjaciół pełni różne funkcje w mieście i działa na bydgoskich uczelniach.
Krakowski Spleen
W Krakowie, w samym sercu Kazimierza, mieści się UFO Art Gallery. Od początku swojego istnienia, oprócz wystaw sztuki współczesnej, odbywają się tutaj spotkania artystów, którzy podążają ścieżką otwartego procesu twórczego. Jest to postawa poszukiwawcza, przy pełnej akceptacji nieznanego, esencja twórczości.
Mam krew w głowie. Cykl felietonów
Mam krew w głowie. Tak o tym mówię. Na co moja terapeutka: „Co pan opowiada – wszyscy mają krew w głowie. Proszę mówić, mam krwiaka. To robi wrażenie.” Tak. Po wylewie – mój był krwotoczny – mam krew w głowie. To znaczy mam krwiaka. Byłem już dwa razy na tomografii i on tam dalej jest. Na razie się nie zmniejsza. Nie mogę latać samolotem, jeździć na nartach, ani chodzić po górach. Czyli z przyjemności została mi jazda samochodem (całe szczęście!). Jak napisałem powyżej mam terapeutkę, jeszcze mam logopedkę i chodzę czasami do psychiatry. Czyli zamiast latania samolotem mam terapeutkę, zamiast jazdy na nartach mam logopedkę, a zamiast chodzenia po górach mam wizyty u psychiatry.
Nasz brat kryzys… Cykl felietonów
W czasach PRL-u, czyli wieki temu, był taki szkolny żart, od którego mój nauczyciel historii lubił zaczynać odpytywanie: w Egipcie było dwóch braci, jeden Ramzes, drugi Kryzys. Ramzes umarł, Kryzys żyje – kończył, a ironiczny (choć i dobrotliwy) uśmiech zapowiadał, że to jednak nie koniec. Klasa w ryk, ale śmiech urywał się, kiedy jakiś nieszczęśnik usłyszał swoje nazwisko i musiał się gimnastykować. A jak łatwo się domyślić ten prawdziwy, peerelowski kryzys nie robił sobie nic ani z naszych śmiechów, ani z męki przepytywanych. W tamtych czasach kryzys wydawał się zjawiskiem (niczym Lenin) „wiecznie żywym”.
Odra - temat tabu?
FUNDACJA WHY NOT to grupa osób, która od listopada 2020 roku chce w sposób zorganizowany nieść POMOC, nieograniczoną szablonami, układami, granicami, przyzwyczajeniami. Rok 2020 był zaskakujący, zmieniający świat i społeczeństwa. Wirus SARS-CoV-2 szalał z niespotykaną siłą, dewastując życie na całym świecie. Rok 2022 to rozpoczęcie militarnej napaści na Ukrainę wywołującej ogólnoświatowy kryzys energetyczny. Nie zapominamy o ciągłym niszczeniu środowiska naturalnego przez rozwijający się przemysł. Chcemy POMAGAĆ! Wiemy, że tej pomocy będzie potrzebował niejeden z nas, a także środowisko naturalne. Dlatego w tym artykule chciałbym się skupić na naszych projektach środowiskowych. To, że ochrona środowiska naturalnego w Polsce jest tematem ze wszech miar trudnym, wie każdy z nas. Odczuwamy to na „własnej skórze”. Moim zdaniem, powodów takiego stanu jest mnóstwo: brak pomysłu na czystą Polskę, brak realnych programów ochrony środowiska naturalnego, rabunkowa gospodarka wydobywcza, słabo kontrolowany rozwój przemysłu, brutalna wycinka drzew (nawet w parkach narodowych), populizm, brak środków finansowych na ochronę środowiska (ale, czy na pewno?). Można by tak wymieniać bez końca…
Seksowne 103
Czy jest coś seksownego w liczbie 103? Nie bardzo jest okrągła i większości z niczym się nie kojarzy. Dla Bagateli jest to jednak ważna liczba, bo w październiku minęły 103 lata od otwarcia Teatru. Scena, bez której nie wyobrażamy sobie dzisiaj życia kulturalnego Krakowa, nie została powołana z romantycznych pobudek krzewienia sztuki. „Bagatela” sp. z o.o. została zawiązana przez panów Józefa Króla i Władysława Lubelskiego, którzy w kamienicy na rogu Krupniczej i Karmelickiej prowadzili mało zyskowną restaurację i Mariana Dąbrowskiego, który namówił restauratorów do „przebranżowienia się” na właścicieli Teatru.
Wielce Szanowni Państwo!
W czasach PRL-u, czyli wieki temu, był taki szkolny żart, od którego mój nauczyciel historii lubił zaczynać odpytywanie: w Egipcie było dwóch braci, jeden Ramzes, drugi Kryzys. Ramzes umarł, Kryzys żyje – kończył, a ironiczny (choć i dobrotliwy) uśmiech zapowiadał, że to jednak nie koniec. Klasa w ryk, ale śmiech urywał się, kiedy jakiś nieszczęśnik usłyszał swoje nazwisko i musiał się gimnastykować. A jak łatwo się domyślić ten prawdziwy, peerelowski kryzys nie robił sobie nic ani z naszych śmiechów, ani z męki przepytywanych. W tamtych czasach kryzys wydawał się zjawiskiem (niczym Lenin) „wiecznie żywym”.