Nie wszyscy wiedzą, że w Krakowie istnieje Aleja Podróżników, Odkrywców i Zdobywców. Jej twórcom nie chodzi o pamięć o tych, którzy odwiedzili rekordową ilość krajów, lecz o tych których podróże, badania, odkrycia geograficzne oraz wyczyny zdobywcze w górach i na oceanach rozsławiły Polskę, a rodakom przybliżyły obraz świata.

Nazwa Alei nie figuruje na papierowych planach Krakowa. Trasa jej biegnie wzdłuż ulicy Stanisława Lema na Dąbiu i ścieżek rowerowych po obydwu stronach tej ruchliwej ulicy, w pobliżu Tauron Areny. Aleję obsadzono po obydwu stronach dębami z gatunku Quercus rubra (dąb czerwony, czerwonolistny), który jest odporny na zanieczyszczenia i kaprysy klimatu; dorasta on do 20-25 m wysokości. Niedawno posadzone dęby mają na razie średnicę pnia 5-10 cm i wysokość 3-4 m.

Pomysł alei dębów z tabliczkami upamiętniającymi konkretne postacie wypłynął w środowisku podróżniczym przed pięciu laty. Z inicjatywy Albina Marciniaka, prezesa Klubu Podróżników „Śródziemie”, założono Fundację Alei Podróżników, Odkrywców i Zdobywców, która uzyskała wsparcie władz Miasta Krakowa. Do realizacji tego projektu włączyła się w 2020 roku prestiżowa, międzynarodowa organizacja: The Explorers Club – Oddział Polski.

W ciągu pierwszych trzech lat istnienia (2017-2019) Kapituła Alei nominowała 42 osoby, w tym kilka postaci historycznych podróżników, jak Benedykt Polak (XIII w.), Michał Boym (XVII w.), Jan Potocki (XVIII w.), XIX-wieczni: Paweł Edmund Strzelecki, Ignacy Domeyko, Ernest i Bronisław Malinowscy, Henryk Arctowski. Większość upamiętnionych dębami z tabliczką informacyjną stanowi plejada podróżników-dziennikarzy; jest też wielu himalaistów i żeglarzy. W tym zacnym gronie znalazło się 4 wychowanków AGH – w 2018 roku Piotr Chmieliński, kajakarz, a w zeszłorocznej edycji (2020) aż 3 na 6 uhonorowanych: kpt. Henryk Jaskuła (1923-2020) – żeglarz, pierwszy Polak i trzeci żeglarz w historii, który samotnie, bez zawijania do portów okrążył Ziemię; Andrzej Piętowski – kierownik wyprawy Canoandes’79, która odkryła i pokonała najgłębszy kanion świata (Colca w Peru) oraz wyprawy odkrywczej pod patronatem National Geographic do źródeł Amazonki, a także twórca Polsko-Amerykańskiej Fundacji Edukacyjnej im. Ernesta Malinowskiego; prof. Andrzej Paulo geolog, działacz społeczny, alpinista, kierownik Polskiej Wyprawy Naukowej do Peru, która m.in. przyczyniła się walnie do utworzenia jednego z pierwszych Geoparków sieci UNESCO w Ameryce Łacińskiej. Wprawdzie tabliczki wymieniają tylko pojedyncze osoby, należy traktować ostatni z wymienionych dębów jako wyróżnienie dla całego zespołu PWNP, wolontariuszy z 10 instytucji naukowych w Polsce, których wieloletnia wspólna praca (od 2003 r.) w trudno dostępnym, wysokogórskim terenie i laboratoriach odniosła międzynarodowy sukces.

Poza wyżej wymienionymi w roku 2020 zostali nominowani i uhonorowani kpt. Andrzej Piotrowski oraz pośmiertnie Leon Mroczkiewicz (1902-1986) wraz z Tadeuszem Perkitnym (1900-1971). Pierwszy z nich jest żeglarzem, działaczem polonijnym w USA; następni dwaj, jako absolwenci studiów leśniczych w Poznaniu w latach 1926-30 odbyli pełną fantazji podróż dookoła świata a jej doświadczenia spożytkowali w dydaktyce. ♦