Pandemia pokazała jasno, jak negatywny wpływ na planetę ma globalna gospodarka. Przyszedł czas walki o poprawę warunków naszego wspólnego środowiska naturalnego. Jako Fundacja Why Not chcemy aktywnie się w nią włączyć. Stąd projekt związany z Wisłą, największą dziką (nieuregulowaną) rzeką w Europie. Najwyższy czas, by rozpocząć systematyczne działania, dążące do poprawy czystości jej wód.

Fundacja Why Not wraz ze Śląskim Centrum Wody Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach w dniach 18 – 31 lipca br. zrealizowała projekt „Czysta Wisła – Why Not”. Uniwersytet objął akcję patronatem naukowym i stał się jej współorganizatorem. W program badawczy włączyło się grono naukowców: hydrobiologów, hydrologów, chemików, a także biologów. Otrzymaliśmy od nich specjalistyczną aparaturę pomiarową oraz wsparcie merytoryczne w okresie planowania i realizacji projektu.

Wspólnie postawiliśmy sobie unikalne cele naukowo-poznawcze, ukierunkowane na rzetelną ocenę jakości wód na ponad 1000-kilometrowym odcinku Wisły, od zapory w Goczałkowicach-Zdroju aż do gdańskiego Żurawia nad Motławą. Płynąc w tak krótkim czasie „jedną wodą”, byliśmy w stanie określić bardzo dokładnie wpływ poszczególnych miast, zakładów przemysłowych i kolejnych dopływów na czystość Wisły. Przy pomocy sond laboratoryjnych określaliśmy: zawartość tlenu, pH, potencjał REDOX, przewodność (zasolenie), mętność, chlorofil, fikocyjaninę, amoniak NH4+, azot NO3-, chlorki Cl-, rozpuszczoną materię organiczną (fDOM).

Sondy pomiarowe wyposażone są w czujniki pomiaru głębokości, zanurzenia oraz lokalizację pozycji GPS. Badania wspierane były przez sonar Lawrence HDS 10, aby określić wartości przepływów wody i dokładnie kontrolować pozycję przy użyciu Pulse-Coherent Acoustic Doppler Profiler. Przy ujściu dopływów Wisły oraz w ściśle zaplanowanych punktach, pobrano próbki osadów dennych, w których zostanie określona m.in. zawartość metali ciężkich.

Pomiary naniesiono na specjalnie tworzoną w trakcie spływu mapę Wisły, a odpowiednio sklasyfikowane próbki wody na bieżąco transportowano do laboratorium analitycznego.

Pierwsze oficjalne wyniki zostaną zaprezentowane na sesji 5. Śląskiego Festiwalu Nauki Katowice, w terminie 9 – 15 października 2021 r. Czy dowiemy się, że Polska ma nie jedno, a dwa słone morza? ♦