W ostatnich dwóch dekadach, w świecie mikrochirurgii okulistycznej jesteśmy świadkami ogromnego postępu technologicznego. W związku z tym możemy skutecznie diagnozować i leczyć coraz więcej chorób oczu. Jednocześnie w starzejącym się społeczeństwie rosną oczekiwania co do efektów tego leczenia. Pacjenci oczekują nie tylko, że zostanie usunięta zaćma, czy błona przedsiatkówkowa, zamknięty otwór w plamce, czy przyłożona siatkówka, ale również krótkiego czasu rehabilitacji i braku jakichkolwiek powikłań. Chcą po zabiegu wrócić do swoich codziennych zajęć i widzieć dobrze. Aby sprostać tym oczekiwaniom, mikrochirurdzy okulistyczni potrzebują nowoczesnego sprzętu, pozwalającego w bezpieczny sposób wykonać operację tak w przednim, jak i w tylnym odcinku oka. Mam przyjemność pracować z aparatami firmy Oertli od kilku lat zarówno przy zabiegach fakoemulsyfikacji, witrektomii jak i operacjach łączonych (fakowitrektomiach). Od 4 miesięcy w OCHO Nałęczów pracujemy na aparacie OS4 – najnowszym z serii aparatów szwajcarskiej, rodzinnej firmy z Berneck. Obsługa maszyny jest intuicyjna i dobrze skonfigurowana do potrzeb użytkownika. Dotykowy ekran, z układem poszczególnych funkcji (fako, witrektomii, diatermii, lasera itd.) w formie zakładek, jest czytelny i instynktowny. Bezprzewodowy sterownik nożny pozwala na swobodną obsługę wszystkich funkcji aparatu – między innymi endolasera oraz systemu trzech pomp – perystaltycznej, Venturiego i unikalnego systemu SPEEP, łączącego zalety obu pomp, a także samodzielne przełączanie funkcji fako, witrektomii, lasera i diatermii przez operatora. Wszystkie wejścia dla urządzeń pobocznych łącznie z kasetą są zlokalizowane z przodu urządzenia, co umożliwia instalację głowicy fako, witrektomu, sond lasera czy diatermii w prosty sposób, przy równoczesnym zachowaniu sterylności pola operacyjnego. Przygotowanie aparatu do pracy zajmuje mniej niż minutę. Podczas pracy w module fakoemulsyfikacji, chirurg ma do wyboru podciśnienie w trybie aktywnym lub grawitacyjnym, w obu przypadkach aparat zapewnia dobry przepływ, właściwą okluzję i stabilność komory przedniej bez efektu surge. Osobiście preferuję fakoemulsyfikację na pompie perystaltycznej z aktywnie wytwarzanym podciśnieniem. Z wykorzystaniem prostej końcówki fako, aparat przy mocy ultradźwięków 40% i podciśnieniu rzędu 400 mmHg pozwala na uzyskanie dobrej okluzji i usunięcie średnio twardej zaćmy w bardzo krótkim czasie (do 10 s.). Przy zabiegach na tylnym odcinku oka cenię dobre oświetlenie LED, a tym samym dokładną wizualizację operowanych struktur, jak również możliwość wykonywania witrektomii w oparciu o regulowany przez operatora przepływ na stałym, zaprogramowanym wcześniej podciśnieniu, co umożliwia pompa perystaltyczna aparatu. Istnieje możliwość ustawienia bardzo niskiego przepływu (3-5 ml/min) przy wysokim podciśnieniu i częstotliwości cięć. Pozwala to na stabilną pracę witrektomu blisko powierzchni siatkówki. Ma to szczególne znaczenie w kontekście bezpieczeństwa – badania EVRS (2011 r. – Retinal Detachment Study – www.evrs.eu) wykazały, że występowanie odwarstwienia siatkówki po witrektomii jest skorelowane z typem używanej pompy, przy czym dla pompy perystaltycznej częstość występowania PVR było istotnie niższe niż dla pomp Venturiego. Należy podkreślić, że OS4 posiada system dodatkowej pompy SPEEP (Speed and Precision) – jest to forma ulepszonej pompy perystaltycznej wykorzystującej także podciśnienie kontrolowane przez operatora przy zadanym wcześniej stabilnym przepływie. Zgodnie z fizyką przepływów, chirurg zwiększając podciśnienie sterownikiem nożnym kontroluje również w zadanych granicach wielkość przepływu w sposób liniowy. Ponadto OS4 oferuje także, oprócz standardowego witrektomu, nowy model typu „dual cut”. Pozwala on zwiększyć efektywność pracy i praktycznie wyeliminować trakcję na tkanki, pozwalając na stały przepływ. Dodatkową zaletą aparatu jest możliwość wykorzystania głowic fako i końcówek I/A czy diatermii z wcześniejszych wersji urządzeń, co ma duże znaczenie ekonomiczne. Muszę jednak zwrócić uwagę na pewną niedogodność aparatu. Przy zabiegach łączonych, gdy rozpoczynamy od fako przy zadanym ciśnieniu infuzji wyższym niż przy witrektomii, należy ręcznie w zakładce witrektomii obniżyć ciśnienie infuzji, gdyż program sterujący wczytuje wartość z zakładki fako jako zadaną dla całej procedury. Mam jednak nadzieję, że w kolejnej wersji oprogramowania uda się to skorygować. Reasumując, uważam że OS4 jest wszechstronnym systemem, pozwalającym na bezpieczne i skuteczne przeprowadzanie zabiegów, zarówno w przednim jak i tylnym odcinku oka.