• Home
• Mapa strony
• Dodaj do ulubionych
• Kontakt

Co roku 8 listopada, na całym świecie obchodzony jest Międzynarodowy Dzień Radiologii. W roku 2014 obchodzony jest on szczególnie, ponieważ przypada także półwiecze powstania bardzo ważnej gałęzi radiologii czyli radiologii zabiegowej (interwencyjnej). 

Specjaliści radiologii, przez ponad 50 lat istnienia tej dyscypliny medycznej, nie byli kojarzeni z wykonywaniem procedur leczniczych, a szczególnie procedur zabiegowych. Przy tym należy zwrócić uwagę na to, że niektóre stosowane wówczas powszechnie metody diagnostyczne wymagały wykonania zabiegów inwazyjnych – odma zaotrzewnowa, odma mózgowa frakcjonowana, odma komorowa, pielografia wstępująca czy też diagnostyka układu naczyniowego. 

Przełomowym wydarzeniem, które zmieniło sposób postrzegania radiologa oraz jego pozycję był zabieg wykonany 16 stycznia 1964 roku przez przedstawiciela tej specjalności – Amerykanina, Charlesa Theodore Dottera (1920-1985). Przy pomocy wprowadzonego przezskórnie do tętnicy prowadnika i nasuwanych na niego współosiowo teflonowych poszerzaczy, uzyskał udrożnienie krytycznie przewężonej tętnicy udowej powierzchownej u 82 letniej kobiety. Pacjentka, zgłaszająca dolegliwości bólowe o typie chromania z owrzodzeniem oraz zgorzelą została zakwalifikowana do zabiegu amputacji kończyny, nie wyraziła zgody na operację. Wykonany przez Dottera zabieg w znaczącym stopniu poprawił krążenie w kończynie, a pacjentka aż do śmierci (2,5 roku później zmarła w wyniku zachorowania na zapalenie płuc) nie miała dolegliwości. 

W ten sposób narodziła się nowa gałąź czy też podspecjalizacja w dziedzinie radiologii. Nazwę dla niej wymyślił amerykański radiolog Aleksander R. Margulis (1921-). W artykule opublikowanym w 1967 roku w „Radiology” zaproponował aby nazwać ją interwencyjną radiologią diagnostyczną. 

Pierwszy w Polsce zabieg interwencyjny przeprowadził w Katowicach, w 1967 roku, dr Zygfryd Wawrzynek. Wykonał udrożnienie tętnicy udowej powierzchownej techniką Dottera przy pomocy zestawu własnej produkcji. Opis historycznego zabiegu zamieścił w „Polskim Tygodniku Lekarskim” w roku 1968. Z czasem zabiegi interwencyjne zaczęto wykonywać w innych krajowych ośrodkach radiologicznych, głównie akademickich. W 1972 roku w Akademii Medycznej w Lublinie, z inicjatywy prof. Mariana Klamuta, utworzono pierwszą w kraju Samodzielną Pracownię Sercowo-Naczyniową i Zabiegową (przemianowana w 1984 na Zakład Radiologii Zabiegowej). Placówka ta odegrała ważną rolę w popularyzacji w Polsce tej gałęzi radiologii. W 1975 roku w „Polskim Przeglądzie Radiologicznym” ukazał się ważny artykuł autorstwa prof. Bogdana Pruszyńskiego z Warszawy pt. „Nowe oblicze rentgenodiagnostyki – zastosowanie techniki cewnikowania tętnic do celów terapeutycznych”. Niedługo po tej publikacji, w 1976 roku odbyło się w Miłosławiu k/Poznania spotkanie poświęcone diagnostyce naczyniowej i zabiegom radiologii interwencyjnej, zorganizowane przez prof. Andrzeja Ziemiańskiego z Poznania. Kontynuacją tego spotkania było zebranie odbyte w 1977 roku w Lublinie. Dopiero jednak 22 września 1978 roku, w Lublinie, 21 członków - założycieli powołało do życia Sekcję Radiologii Zabiegowej Polskiego Lekarskiego Towarzystwa Radiologii. Organizatorem przedsięwzięcia był prof. Marian Klamut, który został wybrany na przewodniczącego. Funkcje tą sprawował do 1984 roku. W 1978 roku w Kazimierzu nad Wisłą zorganizowano Ogólnopolski Zjazd Radiologów Zabiegowych, który wytyczył kierunki działania na najbliższe kilka lat. Kolejny Zjazd zorganizowano (prof. Olgierd Billewicz i dr Andrzej Urbanik z Krakowa) w 1981 roku w Paszkówce pod Krakowem. Już wtedy radiologia interwencyjna w Polsce rozwijała się bardzo dynamicznie. W 1984 sekcja radiologii zabiegowej PLTR liczyła 124 osoby, a nową przewodniczącą wybrano prof. Małgorzatę Szczerbo-Trojanowską z Lublina. W 1988 roku miał miejsce kolejny zjazd w Ustroniu (organizator Zygfryd Wawrzynek z Katowic), a w 1990 roku we Wrocławiu. Od 1990 do 2002 roku przewodniczącym Sekcji był prof. Olgierd Rowiński z Warszawy. Wtedy też zmieniono formułę spotkań naukowych. Od roku 1993 zaczęły się one odbywać rokrocznie pod nazwą Krakowskie Spotkanie Radiologiczne, a ich organizacją zajął się ośrodek krakowski (prof. Andrzej Urbanik). Jedynie co pięć lat (1997, 2002, 2007, 2012) spotkania sekcji pod nazwą Sympozjum Radiologii Zabiegowej odbywają się w Kazimierzu n/Wisłą. W ten sposób przypominane jest utworzenie sekcji radiologii zabiegowej i ukłon w kierunku ośrodka lubelskiego, który spowodował jej powstanie. Kolejni przewodniczący Sekcji to Andrzej Urbanik z Krakowa (2002- 2004), Tomasz Jargiełło z Lublina (2004-2010) i Aleksander Falkowski ze Szczecina (od 2010). W 2004 roku utworzono kolejną sekcję PLTR - Sekcje Neuroradiologii Zabiegowej; pierwszym przewodniczącym został prof. Wojciech Poncyliusz. W roku 2014 zreorganizowano także sympozjum KSR przekształcając go w Ogólnopolskie Forum Radiologii Interwencyjnej (OFRI), w dalszym ciągu organizowane przez ośrodek krakowski. 

Na świecie, w XXI wiek radiologia interwencyjna weszła jako silnie wykształcona gałąź radiologii ściśle włączona w nurt medycyny klinicznej. Co więcej, techniki wprowadzone przez radiologów zabiegowych zostały zaadaptowane przez lekarzy innych specjalności. Na forum międzynarodowym najważniejszą rolę odgrywają dwa towarzystwa naukowe: Cardiovascular and Interventional Radiological Society of Europe (www.cirse.org) oraz Society of Interventional Radiology (www.sirweb.org).