Nowe trendy w dermoskopii
Autor: dr hab. n. med. Grażyna Kamińska-Winciorek
Kategoria: Dermatologia Artykuł opublikowano w CX News nr 4/50/2014
Technika badania dermoskopowego i rola światła spolaryzowanego 
Dermoskopia (mikroskopia epiluminescencyjna, epiluminescence microscopy, skin surface microscopy) to metoda oceny in vivo struktur w obrębie naskórka i skóry właściwej. Należy do sprawdzonego, prostego w przeprowadzeniu badania diagnostycznego polegającego na oglądaniu zmian skórnych, niegdyś głównie melanocytowych, w powiększeniu 10× w tradycyjnych dermoskopach ręcznych oraz do 70-100× w wideodermatoskopach.
W dermoskopach wykorzystuje się źródła światła niespolaryzowanego wymagające zastosowania immersji (żelu ultrasonograficznego, olejku lub wody) lub spolaryzowanego nie wymagające aplikowania płynów immersyjnych. Ważnym jest aby w przypadku używania dermoskopu ze źródłem światła niespolaryzowanego zawsze starannie aplikować płyn immersyjny.
W dermoskopach ze spolaryzowanym źródłem światła, struktury takie jak: pseudocysty rogowe, ujścia pseudozaskórników, obszary szaroniebieskich ziarnistości (typu ziarenek pieprzu), biało-błękitne struktury związane z regresją oraz obszary o jasnych kolorach – są lepiej uwidaczniane niż w urządzeniach ze światłem niespolaryzowanym.
Aktualnie wykorzystanie światła spolaryzowanego umożliwia obejrzenie dermoskopowych struktur o charakterze różowo-białawych, homogennych obszarów występujących w ogniskach raka podstawnokomórkowego (ryc.1), ortogonalnych, białawych pasm typowych dla czerniaka, struktur o charakterze rozet, przypominających czterolistną koniczynę najczęściej spotykanych w rogowaceniu słonecznym, stanowiąc cenną wskazówkę diagnostyczną.
Nowe kierunki oceny dermoskopowej
Tradycyjnie dermoskopia znajduje zastosowanie w diagnostyce zmian melanocytowych, głównie czerniaka, a także w dermatoonkologii - w rozpoznawaniu raków, mięsaków czy też chłoniaków skóry. Ponadto dermoskopia znajduje zastosowanie w diagnostyce zmian zlokalizowanych nie tylko w obrębie skóry gładkiej, ale również w obrębie skóry owłosionej głowy i włosów (trichoskopia), błon śluzowych, płytek paznokciowych (onychoskopia) oraz wałów paznokciowych (kapilaroskopia).
Dermoskop (dermatoskop) w chwili obecnej porównywany jest do stetoskopu w rękach lekarza chorób wewnętrznych, czyniąc go niezastąpionym narzędziem diagnostycznym w codziennej praktyce lekarza dermatologa umożliwiając łatwą i szybką diagnostykę dermatoz zapalnych (inflammoskopia), zakażeń pasożytniczych (entomodermoskopia) oraz chorób tkanki łącznej, ziarniniakowych lub histiocytoz (np. xantogranuloma ryc. 2).
W szerokich nowych wskazaniach dotyczących zastosowania dermoskopii można wymienić następujące procedury:
- Kwalifikacja zmian skórnych do określonych zabiegów dermatologii estetycznej lub w dermatochirurgii w aspekcie różnicowania wybranych zmian melanocytowych od niemelanocytowych
- Ocena przedoperacyjna i określenie marginesu wycięcia złośliwych nowotworów skóry (obecność białych pasm krystalicznych w rakach podstawnokomórkowych (ryc.1), obecność struktur regresji i naczyń obwodowych w czerniaku)
- Ocena patomorfologiczna z dermoskopem ex vivo - kwalifikacja wybranych obszarów w materiale tkankowym do oceny histopatologicznej (np. „objawu wyspy” w czerniaku in situ)
- Kontrola kliniczna efektów stosowanych zabiegów i prowadzonej terapii wybranych schorzeń dermatologicznych
- Ocena doszczętności wycięcia chirurgicznego wybranych zmian np. ocena nawrotu w bliźnie w przypadku znamienia melanocytowego nawrotowego (ryc. 3).